Michoń Jan (1888–1939), p. o. dyrektora Okręgu Poczt i Telegrafów Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku, uczestnik obrony Poczty Polskiej w Gdańsku. Ur. 1 VI w Pogórskiej Woli, pow. Tarnów, pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Jakuba i Katarzyny z domu Partyka. Nie ukończywszy nauki w gimnazjum w Tarnowie, wstąpił już 1 X 1907 do służby pocztowej; po złożeniu 6 IV 1908 egzaminu na oficjanta pocztowego był aspirantem pocztowym w Urzędach Pocztowych w Tarnowie, Krakowie i Samborze w czasie od 11 V 1908 do 30 IX 1909. Powołany do austriackiej służby wojskowej 1 X 1909, pełnił ją do 1 XI 1918, przydzielony od 19 IX 1910 do wojskowej służby pocztowej austriackiej w Bośni i Hercegowinie jako manipulant pocztowy. Od dn. 1 XI 1918 pracował jako asystent pocztowy w Urzędzie Pocztowym nr 1 w Sarajewie na terenie Jugosławii. W sierpniu 1919 wrócił do kraju wraz z rodziną i został przyjęty do służby pocztowej w Inspektoracie Pocztowym w Krakowie. W t. r., po złożeniu matury gimnazjalnej jako eksternista w Tarnowie, zapisał się na Wydział Prawa UJ i studiował w l. 1919/20–1922/3, uzyskując stopień doktora praw 22 I 1925. W czasie studiów przeszedł 28 II 1920 do służby w Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Krakowie, jako oficjał pocztowy. Od 1 III 1924 przeniesiony został do służby w Pocztowej Kasie Oszczędności w oddziale krakowskim, gdzie pracował do czerwca 1926.

Przyjęty ponownie do służby w Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Krakowie 23 VI 1926 jako referendarz, został M. przeniesiony 27 X 1931 do Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku, gdzie rozpoczął służbę 30 X 1931 jako referendarz, awansując następnie na stanowisko radcy. W r. 1936 (po reorganizacji wewnętrznej Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku) objął kierownictwo referatu administracyjnego; nieoficjalnie pełnił już wówczas funkcję p. o. dyrektora Okręgu Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku, by z końcem marca 1939 (po przeniesieniu z terenu Wolnego Miasta Gdańska do Polski dyrektora Eryka Budzyńskiego) objąć już formalnie stanowisko p. o. dyrektora Okręgu Poczt i Telegrafów RP w Gdańsku. M. mieszkał w Gdyni, skąd dojeżdżał do pracy w Gdańsku. Był czynnym i znanym działaczem narodowym na terenie Wolnego Miasta, m. in. w zarządzie Macierzy Szkolnej. Gdy 28 VIII 1939 władze Wolnego Miasta Gdańska domagały się przeprowadzenia rewizji w gmachu Polskiego Urzędu Pocztowego Gdańsk 1 w celu aresztowania kierowcy polskiego samochodu pocztowego, który rzekomo miał przejechać gdańskiego policjanta, M. zdecydowanie odrzucił te żądania, oświadczając kategorycznie, że zgodnie z postanowieniami międzynarodowymi jedynie międzynarodowa komisja może przeprowadzić taką rewizję. Wobec tak stanowczego stanowiska M-a funkcjonariusze policji Wolnego Miasta Gdańska opuścili hall Poczty Polskiej. Od 30 VIII M. pozostawał również na noc w budynku Poczty. Tuż przed wybuchem wojny polsko-niemieckiej była już w pełni zorganizowana obrona Poczty Polskiej w Gdańsku, którą miał dowodzić podporucznik rezerwy inż. Konrad Guderski.

O świcie 1 IX 1939 w odpowiedzi na dobijanie się do bramy budynku oddziałów policji gdańskiej i hitlerowskiej organizacji «SS-Heimwehr» zadecydował M., jako urzędowy zwierzchnik pracowników Poczty, o podjęciu walki. Walka w obronie Poczty Polskiej w Gdańsku, w której M. brał przez cały czas czynny udział, trwała 14 godzin, od 5 rano do 7 wieczorem. Po podjęciu przez obrońców Poczty decyzji o kapitulacji, po wypaleniu budynku Poczty Polskiej przez motopompy napełnione benzyną i benzolem i użyciu artylerii, M. jako najstarszy rangą pierwszy wyszedł z białą flagą z budynku Polskiego Urzędu Pocztowego. W tym momencie został ugodzony śmiertelnie kulą w brzuch. Drugi z kolei wychodzący z budynku naczelnik Urzędu Pocztowego w Gdańsku Józef Wąsik zginął od miotacza ognia. Wszyscy ujęci obrońcy Poczty po kilku tygodniach przesłuchiwań i tortur zostali w dn. 5 X 1939 rozstrzelani. W aktach Urzędu Stanu Cywilnego w Gdańsku (Standesamt) przy akcie zgonu M-a zanotowano, że został zastrzelony jako partyzant. M. został pochowany na cmentarzu w Gdańsku, na Zaspie. M. odznaczony był (30 VIII 1938) Złotym Krzyżem Zasługi. Decyzją Rady Państwa z r. 1948 grupa pocztowców broniących 1 IX 1939 budynku Poczty Polskiej w Gdańsku uznana została za «część składową Wojska Polskiego».

Z małżeństwa z Chorwatką Dragicą (Karoliną) Cimburek M. pozostawił syna Ferdynanda (ur. 1916), obecnie profesora Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Fot. w posiadaniu Franciszka Bogackiego w Gdańsku; – Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Bartoszewski A., Gomulicki W., Żołnierze w pocztowych mundurach, Gd. 1969 (fot.) oraz s. 30, 32–3, 41, 48, 58; Bogacki F., Romanowski J., Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku, Wyd. 2., W. 1970 s. 26, 34, 36; Śnieżko A., Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku, Wr. 1964 s. 27, 91–2, 99; – Dzien. Urzęd. Min. Poczt i Telegrafów za lata 1921–1931; PSZ, I cz. 1; – AAN: Prezydium Rady Ministrów, Min. Poczt i Telegrafów, Michoń Jan; Arch. KW PZPR w Gd.: Stenogram rozprawy przeciwko Albertowi Forsterowi; Arch. UJ: W. P. II 290–299, S. II 522, nr 6631; Arch. Urzędu Stanu Cywilnego w Gd.: nr 2706/1939/1; Arch. ZBOWiD w Gd.; WAP w Gd.: rkp. 259 I, 421 s. 185; – Informacje syna Ferdynanda Michonia i Franciszka Bogackiego.

Józef Buszko i Marian Pelczar