Pstrokoński Józef (1870–1913), lekarz anatomopatolog i dermatolog, ordynator Szpitala Św. Łazarza w Warszawie. Ur. w Warszawie. Był synem Adama Juliana, właściciela majątku Żarki w Piotrkowskiem, i Konstancji Estery z Jaruzelskich.
Po ukończeniu gimnazjum w Warszawie P. wstąpił na Wydział Lekarski Uniw. Warsz. W czasie studiów interesował się specjalnie anatomią patologiczną pod kierunkiem Edwarda Przewoskiego, którego córkę później zaślubił. Studia ukończył w r. 1896 cum eximia laude. Pracował następnie przez sześć lat na oddziałach chorób wewnętrznych Alfreda Sokołowskiego i Teodora Dunina. Zapewne w r. 1899 („Kur. Warsz.”, „Medycyna i Kron. Lek.” oraz „Pam. Tow. Lek. Warsz.”) został pomocnikiem prosektora przy katedrze anatomii patologicznej Uniw. Warsz. Z bliżej niewyjaśnionych powodów zrezygnował z pracy przy katedrze anatomii patologicznej. Wg „Pamiętnika Tow. Lekarskiego Warszawskiego” nastąpiło to w r. 1905. Od r. 1903 pracował jako asystent u Ksawerego Watraszewskiego w Szpitalu Chorób Skórnych i Wenerycznych Św. Łazarza w Warszawie. Przez pewien czas zarządzał pracownią bakteriologiczną i anatomopatologiczną, którą utworzył i rozwinął. Specjalizował się w dziedzinie dermatologii w klinikach w Wiedniu. W r. 1906 został ordynatorem nadetatowym w Szpitalu Św. Łazarza (na którym to stanowisku pozostawał aż do śmierci). Dzięki gruntownemu przygotowaniu teoretycznemu, pracowitości i sumienności zdobył w krótkim czasie dużą praktykę lekarską. Wielu chorych przyjmował bezinteresownie. Był członkiem Tow. Lekarskiego Warszawskiego.
P. opublikował kilka prac naukowych. We wcześniejszym okresie, gdy był związany z katedrą anatomii patologicznej interesował się specjalnie nowotworami. Ogłosił: Przyczynek do kazuistyki włókniaków przedniej ściany brzusznej („Gaz. Lek.” 1899 i odb. W. 1899), Dwa nowe przypadki raka skrzelowego oraz kilka uwag ogólnych o tych nowotworach („Medycyna” 1900 i odb. W. 1900) i Pierwotny mięsak żołądka (w: „Księga jubileuszowa Teodora Dunina”, W. 1901 i odb. W. 1901, po niemiecku Zur pathologischen Anatomie und Klinik des primären Magensarcoms, „Zeitschr. für Klinische Medicin” 1902 i odb. Berlin 1902). Później zajmował się dermatologią i demonstrował na sekcji skórno-wenerycznej Tow. Lekarskiego Warszawskiego preparaty mikroskopowe raka skóry twarzy („Przegl. Chorób Skórnych i Wenerycznych” 1907) i kiłowego zapalenia płuc u noworodka (tamże 1908) oraz przedstawił chorego z drożdżycą skóry wywołaną przez drożdżowce z rodzaju Blastomyces (tamże 1909). Ponadto ogłosił: Z powikłań rzeżączki. Zapalenie rzeżączkowe ostre ucha środkowego (Otitis media gonorrhoica acuta) (tamże 1912 i odb. W. 1912); był to pierwszy przypadek w piśmiennictwie polskim, a jeden z nielicznych w piśmiennictwie światowym. Artykuł ten ukazał się również po francusku („Revue Clinique d’Urologie” 1913). P. pisał wprawdzie tylko prace kazuistyczne, ale przygotowywał je bardzo gruntownie, wykazując znajomość przedmiotu. Toteż prace naukowe, choć nieliczne, zapewniły mu uznanie i poważne stanowisko w fachowym piśmiennictwie. P. był też współwydawcą „Medycyny i Kroniki Lekarskiej”. Zmarł 9 IV 1913 we Włoszech w Bordigherze, gdzie przebywał na kuracji. Zwłoki jego po zabalsamowaniu przywieziono do kraju; pochowany został na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w kaplicy rodziny z Burzenina Pstrokońskich kwatera Z, 2, 1.
W małżeństwie z Janiną z Przewoskich, córką Edwarda (zob.), miał P. synów: Stanisława (1898–1972), adwokata, i Janusza (1900–1979), ekonomistę rolniczego.
Konopka, Pol. bibliogr. lek., VIII; Ilustr. Enc. Trzaski, IV; W. Ilustr. Enc. Gutenberga, XIV; – „Gaz. Lek.” R. 48: 1913 nr 18 s. 482; „Kur. Warsz.” 1913 nr 109 s. 4, 9, nr 112 s. 9; „Lwow. Tyg. Lek.” R. 8: 1913 nr 18 s. 330; „Med. i Kron. Lek.” R. 48: 1913 nr 21 s. 398 (J. Wojciechowski); „Mies. Terapeutyczny” R. 3: 1913 nr 27 s. 858–9; „Nowiny Lek.” R. 25: 1913 nr 6 s. 332; „Pam. Tow. Lek. Warsz.” T. 109: 1913 nr 1/2 s. 101–2 (A. Sokołowski); „Świat” T. 15: 1913 nr 20 s. 20 (fot.); „Tyg. Ilustr.” 1913 I półr. nr 17 s. 333 (portret); „Zdrowie” R. 29: 1913 nr 5 s. 443; – Życiorys Józefa Pstrokońskiego i jego syna Stanisława oprac. przez Janusza Pstrokońskiego w posiadaniu Red. PSB; – Informacje Zofii Pstrokońskiej z W.
Teresa Ostrowska