Suliński (Sulimski) Józef, pseud. Jastrzębiec (ok. 1832 – po 1875), uczestnik powstania styczniowego, zesłaniec, uczestnik spisku krasnojarsko-kańskiego na Syberii.
Ur. na Lubelszczyźnie, pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej, był synem Józefa (1805 – po 1864), lekarza wojskowego w powstaniu listopadowym, po r. 1831 pracującego w Szpitalu Wojskowym Ujazdowskim w Warszawie, od r. 1835 chirurga pow. żelechowskiego, lekarza miejskiego Żelechowa i Garwolina (1839–45) oraz Łukowa.
S. prawdopodobnie odebrał wykształcenie inżynierskie. Co najmniej od r. 1856 pracował w Warszawie w Zarządzie XIII Okręgu Komunikacji (Komunikacje Wodne); był «dozorcą [inspektorem] szluz» przy Kanale Augustowskim, a następnie «dozorcą rzeki Wisły». Zatrudniony od r. 1861 jako «konduktor» (pomocnik inżyniera) w Służbie Inżynierskiej m. Warszawy, zaangażował się w ruch patriotyczny. Należał do Straży Bezpieczeństwa, ochotniczej policji polskiej podległej Delegacji Miejskiej, która od 27 II t.r. sprawowała przez kilka tygodni faktyczną władzę w Warszawie. Dn. 27 III, na polecenie Delegacji, uczestniczył w aresztowaniu Władysława Krzyżanowskiego, uznanego niesłusznie za tajnego agenta rosyjskiego i prowokatora.
W czasie powstania styczniowego należał S. do Organizacji Narodowej; początkowo działał prawdopodobnie w Organizacji Miejskiej w Warszawie. Zapewne wtedy zrezygnował, lub został zwolniony, ze służby państwowej. Ostrzeżony przed grożącym mu w Warszawie aresztowaniem, próbował przedostać się do oddziałów powstańczych, ostatecznie jednak zbiegł do Galicji i przez pewien czas przebywał w Krakowie. Fortunat Orzewski, powstaniec, z którym się wtedy spotykał, uznał, że jest to «człowiek rozumny, praktyczny i całą duszą patriota». Po przedostaniu się w r. 1863 z powrotem do Król. Pol. został S. (pod pseud. Jastrzębiec) naczelnikiem powstania w Żelechowie (pow. łukowski); przyczynił się do umundurowania i uzbrojenia oddziału powstańców w pow. łukowskim. Dn. 12 V 1864 został aresztowany we wsi Łukawica (pow. puławski). W więzieniu przebywał od 11 VI t.r. Sądzony w Siedlcach, został skazany na osiedlenie na Syberii. Dn. 1 VII 1865 wyruszył w konwoju z Warszawy i 13 VIII t.r. przybył do Tobolska, a 26 IX do Krasnojarska. Na miejsce zesłania miał wyznaczoną gm. Rybinskaja w okręgu kańskim gub. jenisejskiej, zapewne jednak mieszkał w Krasnojarsku. Na zesłaniu towarzyszyła mu żona i córka.
W zawiązanym jesienią 1865 tzw. spisku krasnojarsko-kańskim powstańców polskich i rewolucjonistów rosyjskich, S. został naczelnikiem organizacji w okręgu krasnojarskim. Nie wykazywał większej aktywności i sam przyznawał się do opieszałości w przygotowaniach powstańczych w okręgu: nie dostarczył okręgowym dokładnych informacji o ruchu oraz pieniędzy na kupno broni i amunicji, a także nie zamówił na potrzeby planowanego powstania 500 kos. S. został w tym czasie informatorem władz. Wg raportu z 11 II 1866 pułkownika żandarmerii w Krasnojarsku Nikołaja I. Borka był to «człowiek bardzo inteligentny, wykształcony, sprytny, cieszący się dużym zaufaniem u zesłanych Polaków», a zarazem rozumiejący «nierozsądność i niebezpieczeństwo ich przedsięwzięć» i niechcący dopuścić do realizacji planów powstańczych. Piotr Deręgowski, przebywający wówczas na zesłaniu w Krasnojarsku, wspominał, że na jednym z zebrań S. oświadczył, że nie wierzy w zwycięstwo «a względy mieć powinien na żonę i na dzieci». S. wyjechał na początku stycznia 1866 na naradę spiskowców do Kańska. Po powrocie w lutym t.r. do Krasnojarska złożył obszerne, «szczere» zeznania, które przyczyniły się wkrótce do aresztowania przywódców: Pawła Landowskiego, Walentego Lewandowskiego, Józefa Szlenkiera, Józefa Ratyńskiego i współpracującego z nimi rosyjskiego demokraty N. A. Sierno-Sołowiewicza. Zesłańcy uznali S-ego za zdrajcę i szpiega. Jednak Longin Pantelejew, zesłany na Syberię członek «Ziemli i Woli», uważał że S. był «człowiekiem, który zdecydował się poświęcić swój honor. […] Wiedząc, jaki wpływ wywierają Landowski, Szlenkier i jeszcze paru innych, nie widział innego sposobu, jak wydać przywódców, żeby ocalić od nieuchronnej i okropnej zguby dziesiątki tysięcy zesłańców». Również anonimowy autor „Wspomnień z życia wygnańców” sądził, że do złożenia donosu skłoniła S-ego niewiara w pomyślność przygotowywanej akcji oraz obawa przed sprowokowaniem dalszych represji.
Na podstawie Najwyższego Manifestu z 16 IV 1866 został S. zakwalifikowany do kategorii zesłańców skazanych na zamieszkanie na Syberii. Dn. 29 IV 1867 wyjechał wraz z rodziną do Irkucka i przybył tam pod koniec maja. Jako miejsce jego pobytu władze wyznaczyły gm. Urikowskaja (Jandinskaja?), ale najpewniej mieszkał w Irkucku. Mimo uzyskania w r. 1868 zezwolenia na wyjazd do Rosji europejskiej pozostał na Syberii. W r. 1874 poprosił o zdjęcie dozoru policyjnego i 21 VIII t.r. uzyskał na to zgodę MSW. Następnie na własny koszt wyjechał z Irkucka i wrócił do gub. siedleckiej w Król. Pol. W styczniu 1875 zwrócił się o zezwolenie na wstąpienie do służby państwowej. Jego dalsze losy są nieznane.
W małżeństwie z Marią z Kalińskich miał S. córkę Mariannę i dwóch synów, którzy urodzili się na Syberii: Stefan (Szczepan?) (ur. 1868) i Jan (Joachim?) (ur. 1871).
Brat S-ego, Władysław Suliński, lekarz, uczestnik powstania styczniowego, wyemigrował do Szwajcarii i mieszkał w Bernie.
Gerber, Studenci Uniw. Warsz., (dot. ojca S-ego); – Jewsiewicki W., Na syberyjskim zesłaniu, W. 1959 s. 96, 114; Koval’ S. F., Za pravdu i volju, Irkutsk 1966; Krawczak T., Ludność powiatu łukowskiego w walce o niepodległość w latach 1864–1918, w: Łuków i okolice w XIX i XX w., W. 1989 s. 67; Lejkina-Svirskaja V., O charaktere vosstanija ssyl’nych poljakov na Bajkale v 1866 g., „Istoričeskie zapiski” T. 72: 1962 s. 234, 239; Mitina N. P., Iz istorii russko-pol’skich revoljucionnych svjazej v Sibiri v 1864–1866 gg., w: Vosstanie 1863 g. i russko-pol’skie revoljucionnye svjazi 60-ch godov, Moskva 1960; Niebelski E., Zmierzch powstania styczniowego w Lubelskiem i na Podlasiu (1864–1872), L. 1993; Russko-pol’skie revoljucionnye svjazi, Moskva 1963 II; Skok H., Polacy za Bajkałem 1863–1883, W. 1974; Śliwowska W., Ucieczki z Sybiru, W. 2005; Tomczyk J., Ludność Łukowa i powiatu łukowskiego w powstaniu styczniowym, w: Z przeszłości ziemi łukowskiej, L. 1959 s. 82, 84; tenże, Organizacja cywilno-wojskowa powstania styczniowego w Lubelskiem i na Podlasiu, „Roczn. Lub.” T. 6: 1963 s. 35; Złotorzycka M., W przededniu powstania polskiego nad Bajkałem w r. 1866, „Niepodległość” T. 14: 1936; – Orzewski F., Curriculum vitae […] z czasu powstania narodowego w 1863/64, w: Nie znane losy uczestników powstań narodowych 1830–1831, 1848, 1863–1864, Oprac. J. Ziółek, L. 2000; Pantelejew L., Wspomnienia, Oprac. W. Zawadzki, W. 1964; Rocznik urzędowy Królestwa Polskiego za l. 1856–62, W.; Wspomnienia z życia wygnańców polskich na Syberii, Kr. 1886 s. 53–6, 58–9, 61; Wystąpienie polskich katorżników na trakcie okołobajkalskim, Oprac. W. Śliwowska, A. Brus, W. 2007; Zarys powstania styczniowego opracowany w warszawskiej cytadeli, Wr.–W. 1985; – „Literaturnoe nasledstvo” (Moskwa) T. 62: 1955 s. 567 (list N. Sierno-Sołowiewicza do S-ego); – AGAD: Zarząd Gen.-Policmajstra, sygn. 4/446 k. 705v; Gosudarstvennyj archiv Irkuckoj Oblasti w Irkucku: F. 297 op. 1 vol. 5a k. 66, 83, op. 50 vol. 428 k. 290v–1; Gosudarstvennyj archiv Rossijskoj Federacii w Moskwie: F. 109, 1. ekspedycja 1865 r., vol. 31 k. 449v, 1866 r., vol. 8 k. 9, 92, vol. 38 cz. 3 k. 51v, 1867 r., vol. 54 k. 83v; Rossijskij gosudarstvennyj istoričeskij archiv w Pet.: F. 1286 op. 35 vol. 1120 k. 1, 2, 7–8, 13, 15, op. 50 vol. 428 k. 290v–1.
Anna Brus