Scipio (Scipio del Campo, Scypio) Karol (1842–1912), działacz gospodarczy, poseł na Sejm Krajowy. Był drugim z sześciorga dzieci Maurycego, porucznika kawalerii w powstaniu listopadowym, właściciela Łazisk w pow. mińskim, i Anieli z Jezierskich, bratankiem Jana Karola (zob.).

 

S. uczył się w Warszawie, studia ukończył w paryskiej École des Mines. Ok. r. 1870 przybył do Lwowa. W l. 1871–6 pracował jako dyrektor fabryki papieru w Czerlanach. Z tego tytułu w l. 1871–2 był członkiem Rady Powiatowej i Wydz. Powiatowego w Gródku, a w l. 1872–6 wchodził w skład powiatowej komisji szacunkowej podatku gruntowego w Gródku. Od r. 1872 był członkiem Galicyjskiego Tow. Gospodarczego we Lwowie, początkowo w oddziale rudeńsko-gródeckim, a w l. 1875–98 w oddziale jarosławskim.

 

Po ślubie z Karoliną Weiglówną S. osiadł w Łopuszce (pow. łańcucki). W l. 1875–9 jako właściciel dóbr wchodził w skład powiatowej komisji szacunkowej podatku gruntowego. W l. 1875–84 był też członkiem Rady Powiatowej w Łańcucie, pełniąc w r. 1877 funkcję prezesa tamtejszego Wydz. Powiatowego. Wspólnie z Zygmuntem Dembińskim założył i przez wiele lat prowadził «Pomoc Obywatelską» w pow. jarosławskim i łańcuckim. W l. 1877–90 był członkiem Wydz. Galicyjskiego Tow. Kredytowego Ziemskiego z okręgu Łańcut-Kolbuszowa. Karierę parlamentarną rozpoczął S. w r. 1879 jako poseł na Sejm Krajowy z okręgu rzeszowskiego I kurii, wchodząc na miejsce Ludwika Skrzyńskiego, który zrzekł się mandatu 30 IX 1878. Od października 1882 przygotowywał sobie grunt do walki o mandat z okręgu Łańcut-Przeworsk w wyborach r. 1883. Uzyskał poparcie Rady Powiatowej, duchowieństwa i Kasy Zaliczkowej, jednak w marcu 1883 pojawiła się kontrkandydatura w osobie Alfreda Potockiego, wysuwanego przez niektórych członków Centralnego Komitetu Wyborczego. S., ostrzegając, że w tej sytuacji zwycięży poseł chłopski, spowodował, że A. Potocki usunął się i kandydował z innego okręgu. S. wybrany na posła, wszedł do komisji budżetowej, 21 IX 1883 został jej sekretarzem. Należał w Sejmie do tzw. grupy krakowskiej, występował często, lecz głównie jako sprawozdawca w sprawach dotacji na szkolnictwo (zwłaszcza na szkoły rolnicze, ogrodnicze i weterynaryjne). Dn. 15 X 1883 został wybrany na zastępcę członka Wydz. Krajowego (pełnił tę funkcję w l.n. – do śmierci). Był także członkiem i sekretarzem (15 IX 1884) komisji konkurencyjnej; 30 IX t.r. został członkiem Rady Nadzorczej Banku Krajowego we Lwowie i 20 I 1886 przemawiał za wnioskiem o zezwolenie na zaciągnięcie pożyczki z tego banku dla miasta Podgórza. Ponownie był posłem w kadencjach w l. 1889–95 i 1895–1901, wybierany w okręgu większych posiadłości obwodu rzeszowskiego, nadal sekretarzował komisji budżetowej i bankowej. Zabierał głos w sprawach formalnych lub jako sprawozdawca komisji budżetowej, powszechnie uważany za zdolnego ekonomistę i znawcę spraw finansowych. Przemawiał kilkakrotnie w l. 1897–90 w sprawie pomocy dla ludności dotkniętej klęskami żywiołowymi. Ok. r. 1890 S. przeniósł się do Krakowa. W l. 1886–93 był zastępcą dyrektora Tow. Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie, zaś w l. 1894–7 jego II dyrektorem. W r. 1888 objął stanowisko dyrektora Rady Zawiadowczej Banku Galicyjskiego dla Handlu i Przemysłu (do r. 1892). W l. 1888–9 był członkiem dyrekcji Galicyjskiego Zakładu Kredytowego Ziemskiego, a w l. 1890–4 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Tow. Wzajemnego Kredytu w Krakowie. Był również członkiem Komitetu Tow. Gospodarczo-Rolniczego w Krakowie (1889–96). Po r. 1900 angażował się w działalność gospodarczą. W r. 1901 był członkiem Rady Nadzorczej Galicyjskiego Akcyjnego Tow. Przemysłu Cukrowniczego w Przeworsku, a także wchodził w skład rady nadzorczej Banku Melioracyjnego we Lwowie (1905–7). Był członkiem rady nadzorczej Banku Ziemskiego w Krakowie w r. 1912.

 

S. należał do grona konserwatystów, którzy 15 XII 1890 założyli w Krakowie Spółkę Wydawniczą Polską; wchodził w skład jej zarządu od początku do śmierci oraz był radcą jej dyrekcji. Nakładem Spółki ukazało się kilka przekładów S-a z francuskiego (których dokonał zanim zagroziła mu utrata wzroku), cztery prace Juliana Klaczki (z przedmowami Stanisława Tarnowskiego): „Aneksja w dawnej Polsce (Unia Polski z Litwą)” (Kr.1901), „Studia dyplomatyczne. Sprawa duńska (1863–1865)” (Kr. 1903–4), „Dwaj kanclerze. Książę Gorczakow. Książę Bismarck” (Kr. 1905), „Przygotowania do Sadowy” (Kr. 1907), oraz „Pamiętniki ks. Adama Czartoryskiego i korespondencja jego z cesarzem Aleksandrem I” (Kr. 1904–5 I–II).

 

S. działał także społecznie. Dn. 8 XII 1893, w kilka miesięcy po śmierci syna, zapisał się do krakowskiej Sodalicji Mariańskiej. Początkowo należał do Sodalicji Kupców, jednak w r. 1896 dzięki jego inicjatywie wyodrębniła się oddzielna Sodalicja Niepokalanego Poczęcia i św. Józefa. S. opracowywał jej statut, należał do Rady i prowadził finanse, nie przyjął jednak proponowanej mu kilkakrotnie godności prefekta. Był też sekretarzem i kasjerem Internatu Krakowskiego, stał na czele Czytelni Katolickiej w pierwszych latach jej istnienia. Zmarł 8 XII 1912 w Krakowie.

 

Z małżeństwa z Karoliną z Weiglów miał S. dwóch synów: Władysława (zm. 1893) oraz Romana.

 

 

 

Nowy Korbut, VIII; Bibliogr. historii Pol. XIX w., I, II cz. 3 vol. 3; Kozłowski, Bibliogr. powstania; Żychliński, XXIX 66; – Bratkowski S., Śp. Karol hr. Scipio del Campo Sodalis Marianus, Kr. 1913; Grodziski S., Sejm Krajowy galicyjski 1861–1914, W. 1993 I–II; Gruca A., Spółka Wydawnicza Polska (1890–1916), wydawnictwo polskich konserwatystów, Kr. 1993; Zdrada J., Galicyjskie wybory sejmowe i parlamentarne w latach 1861–1889, „Roczn. B. PAN w Kr.” R. 19: 1973; – Sprawozdania sejmu galicyjskiego z l. 1883–1901; Szematyzmy Król. Galicji z l. 1875–1912; – „Czas” 1912 nr 568, 576; Kalendarz J. Czecha na r. 1914, s. 97; – B. Jag.: rkp. 7655 II, 8082 III, 8084 III, 8085 III; B. Ossol.: rkp. 12882 I; B. PAN w Kr.: rkp. 1830, 1978, 2185 t. 3, rkp. 4050, 7901, 7930.

 

Karolina Grodziska