INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Leopold Dominik Kronenberg     

Leopold Dominik Kronenberg  

 
 
Biogram został opublikowany w 1970 r. w XV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kronenberg Leopold Dominik (1890–1929), działacz oświatowy i polityczny, publicysta, redaktor, esperantysta. Syn Michała, nauczyciela, ur. 15 X w Bochni, gdzie też uczęszczał do gimnazjum. Studia wyższe w zakresie języka polskiego i filologii klasycznej ukończył na UJ w Krakowie w r. 1914, a następnie służył w Legionach Polskich. Wydał w tym czasie „Śpiewki żołnierzy polskich 1914–1915” (Cieszyn 1915, 2. wyd. pt. „Śpiewnik żołnierzy polskich 1914–1915”, Biała 1915). W r. szk. 1918/9 pracował jako nauczyciel gimnazjum polskiego w Orłowej na Śląsku Cieszyńskim, ucząc języka polskiego i łacińskiego. Nawiązał tu kontakty z ruchem socjalistycznym, a w szczególności zaangażował się w pracy robotniczego stowarzyszenia kulturalno-oświatowego «Siła». Dla «Siły» i jej staraniem wydał w r. 1919 opracowanie sceniczne „Konrada
Wallenroda” w sześciu odsłonach, a choć po roku pracy opuścił Śląsk Cieszyński, kontaktów z «Siłą» nie zerwał. W r. 1922 w Czeskim Cieszynie jej nakładem wydał dwa tomiki swych utworów poetyckich: Pieśń Wisły i inne utwory wierszem oraz Szukanie ludzkości. Na Śląsku wydał także broszurę Cześć Korwinie. Obrazki z czasów najazdu czeskiego na Śląsk (Orłowa 1919).
Opuściwszy Śląsk, osiadł K. na krótko w Kaliszu jako nauczyciel tamtejszego Gimnazjum im. T. Kościuszki, a już w r. 1920 przeniósł się do Bydgoszczy, gdzie rozpoczął pracę w tamtejszej Bibliotece Miejskiej. Od 11 IX 1920 r. wydawał „Nowe Tory”, pismo polityczno-społeczno-literackie, jedno z nielicznych pism lewicowych na Pomorzu i Kujawach. W pracach publicystycznych odznaczał się ciętym piórem. Występował zdecydowanie przeciwko szkole wyznaniowej i wszelkiego rodzaju szowinizmowi narodowemu. Dużo miejsca poświęcał sprawom kulturalnym Bydgoszczy. Jako działacz związków zawodowych był K. również współredaktorem „Związkowca”, organu Wolnych Związków Zawodowych i Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Czasopismo to wychodziło w języku polskim i niemieckim; K. odpowiedzialny był za tekst w języku polskim. „Związkowiec”, wydawany w 11 000 egzemplarzy, wyrażał postulaty polityczne klasy robotniczej, zajmował stanowisko pacyfistyczne. W l. 1920–9 był K. radnym m. Bydgoszczy. W końcu 1927 r., jako członek bydgoskiej organizacji Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy (NSPP), uczestniczył w rozmowie z M. Niedziałkowskim w sprawie połączenia NSPP z PPS. Jako przedstawiciel partii lewicowych występował przeciwko Narodowej Demokracji. W r. 1921 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich. Pisał w języku polskim i esperanto. Już na Śląsku propagował esperanto, organizując kursy tego języka, a działalność tę kontynuował także później. Przebywając w Kaliszu jako «dypl. profesor języka esperanto» wydał Samouczek pomocniczego języka międzynarodowego esperanto w dziesięciu lekcjach metodą własną (Kalisz 1920). Dobry popularyzator, często wygłaszał odczyty z ramienia Uniwersytetu Powszechnego, zorganizowanego przy Bibliotece Miejskiej. Zmarł K. 7 VIII 1929 r. w Warszawie, pochowany został na cmentarzu Bródnowskim.

„Bibliogr. Pol.” (J. Czubka) 1915 nr 1–12 s. 63; „Przew. Bibliogr.” R. 1: 1920 s. 103; – Księga Pamiątkowa prywatnego polskiego gimnazjum realnego w Orłowej, 1909–1934, Orłowa 1934 s. 128; Z życia i pracy bydgoskiej książnicy, Księga pamiątkowa Biblioteki Miejskiej w Bydgoszczy 1903–1963, Bydgoszcz 1965 s. 134–5 (portret); – „Z Pola Walki” 1967 nr 1 s. 22; – Arch. UJ: S. II 226.
Ludwik Brożek

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.