INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Michał Piotr Seńkowski  

 
 
1867-06-03 - 1939-01-16
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Seńkowski Michał Piotr (1867–1939), chemik, lekarz, profesor Uniw. Stefana Batorego w Wilnie. Ur. 3 VI we Lwowie, był synem urzędnika.
W l. 1877–85 S. uczęszczał do gimnazjum klasycznego we Lwowie, w l. 1885–90 studiował chemię, mineralogię i geologię na Uniw. Lwow., w l. 1887–91 był asystentem chemii u Bronisława Radziszewskiego, u którego doktoryzował się 14 VIII 1892. W l. 1891–5 studiował medycynę na UJ i doktoryzował sio z niej 27 VII 1895. W r. 1892 pracował na UJ początkowo jako asystent mineralogii u Feliksa Kreutza, potem w l. 1892–1902 jako asystent chemii lekarskiej u Aleksandra Stopczańskiego. Po praktyce w szpitalu św. Łazarza zdał w r. 1897 egzamin na lekarza państwowego; w l. 1898–9 przebywał jako stypendysta AU na specjalizacji z chemii lekarskiej u E. Ludwiga w Wiedniu, w Instytucie Pasteura w Paryżu, w Wiesbaden, we Fryburgu szwajcarskim, w Berlinie uzupełniał wykształcenie w zakresie patologii u Henryka Salkowskiego, zaś w r. 1905 dodatkowo w Zurychu i w Lipsku. W r. 1899 habilitował się z chemii sądowej i chemii środków spożywczych na UJ. Przedmioty te wykładał na pierwszych dwóch latach na medycynie w l. 1900–28 oraz chemię fizyczną dla medyków i studentów Wydz. Filozoficznego. Choć dwukrotnie otrzymał stypendia AU przyznawane kandydatom na katedry uniwersyteckie i miał już znaczny dorobek naukowy, w r. 1902 A. Stopczański nie uwzględnił go w nominacji na profesora nadzwycz. chemii lekarskiej. S. odszedł z katedry, utrzymywał się w l. 1902–28 z praktyki lekarskiej i własnego laboratorium chemii analitycznej i lekarskiej przy ul. Radziwiłłowskiej 4. Ponadto od r. 1899 był rzeczoznawcą chemicznym sądu karnego w Krakowie, od r. 1902 członkiem komisji sanitarnej m. Krakowa, od r. 1908 egzaminatorem chemii w komisjach fizykackich oraz chemii sądowej dla specjalizujących się w chemii środków spożywczych. W l. 1916–19 wykładał fizjologię i kierował zastępczo za chorego Napoleona Cybulskiego zakładem fizjologii UJ.
W r. 1928 powołany S. został po Juliuszu Rettingerze od razu jako profesor zwycz. na katedrę chemii fizjologicznej Uniw. Stefana Batorego (USB). Na emeryturę przeszedł w r. 1934, ale pracował dalej do r. 1935, kiedy to katedrę przekazał Włodzimierzowi Mozołowskicmu. W l. 1933/34 był S. dziekanem Wydz. Lekarskiego USB. W Wilnie wykładał chemię fizjologiczną oraz chemię ogólną dla medyków na pierwszych dwóch latach oraz prowadził pracownię dla zaawansowanych w chemii lekarskiej. Wykłady jego cieszyły się dużym powodzeniem (ok. 300 słuchaczów rocznie). Mimo trudnych początkowo warunków doprowadził do poszerzenia pomieszczeń zakładu, dzięki nadbudowie piętra Collegium Czartoryskiego przy ul. Zakretowej 23, zadbał o zaopatrzenie katedry w nowocześniejszą aparaturę, o nowe etaty naukowe i techniczne. Do jego współpracowników należeli: Halina i Kazimierz Dowgielewiczowie, Witold Hermanowicz, Michał Masłowski, Wiktor i Edward Łukaszewiczowie, Leonard Wojtulewski, Jerzy Michnik, Kazimierz Kocięcki.
Działalność badawczą S-ego cechowało zamiłowanie do doświadczeń i analityki, pracował jednak dość wolno. Na UJ wobec ograniczonych początkowo możliwości zakładu chemii lekarskiej skupił się na chemii sądowej, nie mając warunków do prac z chemii fizjologicznej; natomiast w Wilnie obciążały go obowiązki organizacyjne i dydaktyczne. Część dorobku S-ego (wykazu prac brak) dotyczyła chemii: O przerobieniu mazi pogazowej na wazelinę („Kosmos” T. 14: 1889), O przeróbce mazi ponaftowej na wazelinę (tamże T. 15: 1890 z Ernestem Bandrowskim), Über einige Derivate der Methylaminphenylessigsäure („Monatshefte für Chemie” Bd. 11: 1899), Über Trimenthylphenylmethan und dessen Derivate („Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft” Bd. 24: 1890 z. 15) oraz obszerniej po polsku O trójmetylofenilometanie i jego pochodnych (Kr. 1890), Über die moleculare Umsetzung bei den Synthesen der aromatischen Amine und Phenole („Berichte der Deutschen Chemischen Gesellschaft” Bd. 24: 1890 z. 15), Über einige molecularen Umsetzungen (tamże).
Prace lekarskie zapoczątkowała rozprawa habilitacyjna pt. O znaczeniu ptomain w chemii sądowo-analitycznej (Kr. 1898), w której S. ulepszył metodę C. Kolppenbergera na wydzielanie trucizn roślinnych ze zbliżonych do nich alkaloidów trupich, zawartych w gnijącym materiale przeznaczonym do badania sądowego. Ważniejszymi pracami z tego zakresu były Über die gerichtlich chemische Ausmittelung der pflanzlichen Gifte („Zeitschr. für analytische Chemie” Bd. 37: 1898 z. 6), Über Veränderung der Oelsäure bei jahrelangen Aufbewahren („Zeitschr. für physiologische Chemie” Bd. 25: 1898 z. 5–6), Über die Einwirkung der Reductionsmittel auf Cholasäure („Sitzungsberichte der k.k. Akademie der Wissenschaften in Wien” Bd. 107: 1898). Praca Czy biologiczny sposób wykrywania arsenu jest w stanie zastąpić metody chemiczne („Przegl. Lek.” T. 38: 1899 z. 14, i odb. Kr. 1899) spowodowała polemikę Odo Bujwida z S-m co do wykrywalności arsenu. Potem publikował prace o analizach chemicznych wód mineralnych z uwzględnieniem jonizacji i hydrolizy składników (Badania nad budową cial ksantynowych w ich historycznym rozwoju (tamże T. 39: 1900 z. 51), O metodzie badania czynności wydzielniczej wątroby (Kr. 1902). W r. 1917 opracował poważny polski podręcznik fizykochemii, który pozostał jednak w rękopisie. W Wilnie ograniczał się do sporadycznych, nie publikowanych referatów w Tow. Lekarskim z zakresu syntezy heminy.
S. był członkiem Société Chimique de France, Polskiego Tow. Chemicznego, Polskiego Tow. Lekarskiego, Wileńskiego Tow. Lekarskiego, Izby Lekarskiej w Wilnie. Po przejściu na emeryturę wrócił w r. 1935 do Krakowa, gdzie zmarł 16 I 1939.
S. rodziny nie założył.

Konopka, Pol. bibliogr. lek. XIX w.; Katalog wydawnictw Polskiej Akademii Umiejętności 1873–1947, Kr. 1948 I–II; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Urzędowy spis lekarzy…, W. 1924; Wachholz i in., Skład osobowy Wydz. Lek. i Farmac. UJ, Akad. Med. (mylna data i miejsce zgonu); – Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, Kr. 1964 II 497; Finkel–Starzyński, Hist. Uniw. Lwow.; Hist. Nauki Pol., IV cz. 1; Kron. UJ 1928/29; Nedza M., Polityka stypendialna Akademii Umiejętności w latach 1878–1920, Wr. 1978; Wachholz L., Ś.p. Michał Prawdzic Seńkowski, „Pol. Gaz. Lek.” R. 18: 1939 nr 8 s. 182; – Składy osobowe i spisy wykładów UJ 1900–28; Składy osobowe i spisy wykładów USB 1928–36; Sprawozdania z działalności Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, „Pam. Wil. Tow. Lek.” za l. 1929–36; „Roczn. USB” za l. 1928–36; – Arch. UJ: S II 619, WL II 133.
Stanisław Marian Brzozowski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Józef Adam Cyrankiewicz

1911-04-23 - 1989-01-20
premier PRL
 

Antoni Kurzawa

1842-05-10 - 1898-02-13
rzeźbiarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Eryk Natanson

1854 lub 1855 - 1929-02-05
przyrodnik
 

Jan August Kisielewski

1876-02-08 - 1918-01-29
dramatopisarz
 

Tadeusz Czerniawski

1877-10-25 - 1938-03-10
kompozytor
 

Edmund Monsiel

1897-11-02 - 1962-04-08
rysownik
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.