INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Paweł Radziszewski  

 
 
1890-06-30 - 1931-11-17
Biogram został opublikowany w 1987 r. w XXX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Radziszewski Paweł (1890–1931), geolog, profesor mineralogii i petrografii Uniw. Wil. Ur. 30 VI w Strykowie (pow. brzeziński) był synem Marcelego i Józefy z Biernackich, młodszym bratem Ignacego (zob.) i Idziego (zob.).

Od r. 1903 R. uczęszczał do gimnazjum rządowego we Włocławku, a po strajku szkolnym w 1905 r. przeniósł się do ośmioklasowego gimnazjum filologicznego w Warszawie (Szkoła Ziemi Mazowieckiej), które ukończył w r. 1911. W t. r. zapisał się na Wydział Filozoficzny UJ; studiował mineralogię i petrografię. Opiekunem jego był starszy o 19 lat brat Idzi, ksiądz, regens Seminarium we Włocławku, który zainteresował go też filozofią przyrody. Na UJ R. studiował głównie u Józefa Morozewicza, swego dalekiego krewnego i w jego katedrze był w l. 1913–14 praktykantem. Na jednej z wycieczek w okolicy Bańskiej Szczawnicy zaciekawiły R-ego tamtejsze granity. Zebrane wówczas okazy oraz kolekcje Morozewicza z różnych masywów karpackich (Nitra, Małe Karpaty) stały się przedmiotem jego szczegółowych studiów petrograficznych. W maju 1915 uzyskał zezwolenie na pobyt w Wiedniu (był obywatelem rosyjskim) i dzięki pomocy Morozewicza oraz Kazimierza Twardowskiego studiował tam na uniwersytecie jako woluntariusz w l. 1915–16, po czym powrócił na UJ, gdzie ukończył studia w r. 1919. Doktorat z geologii uzyskał na UJ 6 XI 1920 na podstawie rozprawy O granicie nitrzańskim i małokarpackim (ukazała się pt. O granitach karpackich, „Prace Pol. Inst. Geol.” T. 1: 1924 z. 3). Od 8 VII 1921 do 1 III 1926 był starszym asystentem Wydziału Kruszcowego Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) w Warszawie. W lecie 1921 R. prowadził badania nad petrografią skał osadowych Gór Świętokrzyskich (Przyczynek do petrografii dolnego kambru we wschodniej części Gór Świętokrzyskich, „Spraw. Pol. Inst. Geol.” 1928). W r. 1922 pracował nad skałami krystalicznymi Wołynia (okolice Korca, Babina, Hołyczówki, Tomaszogrodu, dolina rzeki Słucz). W związku z tym jeździł w r. 1924 do Finlandii, poznać wychodnie skał krystalicznych, a przywiezione zbiory (w tym rudy żelaza) ofiarował Katedrze Mineralogii UJ. W r. 1925 odkrył na Wołyniu złoże granitu. Rezultatem kilkuletnich badań R-ego nad krystalinikiem masywu wołyńsko-ukraińskiego były m. in. rozprawy: Opis mikroskopowo-petrograficzny skał krystalicznych wołyńskich na południe od rzeki Słucz („Spraw. Pol. Inst. Geol.” 1925), Granit z Korca i granityt z Ośnicka na Wołyniu (tamże 1928), które stały się podstawą do wszczęcia przewodu habilitacyjnego.

Dn. 15 I 1926 powołano R-ego na stanowisko kierownika Katedry Mineralogii Uniw. Wil. w charakterze zastępcy profesora. Prowadził wówczas wykłady z mineralogii, krystalografii i petrografii oraz ćwiczenia i pracownie praktyczne. Jednocześnie jako współpracownik PIG oraz członek Oddziału Wileńskiego Komisji Fizjograficznej PAU kontynuował badania terenowe nad skałami krystalicznymi Wołynia. Habilitował się na UJ z mineralogii i petrografii w r. 1929 na podstawie wymienionych rozpraw o krystaliniku Wołynia, a habilitację R-ego przeniesiono na Uniw. Wil. Dn. 7 VIII 1930 został tam profesorem nadzwycz. mineralogii i petrografii. W listach do dziekana Wydziału Filozoficznego UJ podtrzymywał nadal chęć utrzymania docentury w uniwersytecie w Krakowie, ale miało to już chyba charakter kurtuazyjny. Był już wtedy nieuleczalnie chory na gruźlicę. Kontynuował jednak badania nad skałami krystalicznymi Wołynia (Sprawozdanie z badań petrograficznych wykonanych w r. 1930 na Wołyniu, „Posiedzenia Naukowe Pol. Inst. Geol.” 1931) i korzystając z zasiłku Min. Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w r. 1930 zwiedził Szwecję i Finlandię, przywożąc bogate kolekcje skał.

R. był członkiem Polskiego Tow. Geologicznego (od r. 1921), sekretarzem Komitetu Organizacyjnego XIII Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Wilnie w r. 1929. W r. akad. 1930/31 był początkowo sekretarzem Rady Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniw. Wil., ale otrzymał urlop zdrowotny i wyjechał do sanatorium w Rudce w pow. mińskim. Tam zmarł 17 XI 1931 (podawana jest także data 18 XI) i został pochowany na cmentarzu w pobliskich Mrozach (pow. Mińsk).

R. rodziny nie założył.

 

Bukowski C. Z., Bukowska M. W., Bibliografia publikacji pracowników Instytutu Geologicznego, wydanych w latach 1919–1959, „Prace Inst. Geol.” T. 30: 1960 cz. 1 s. 586–7; Fleszarowa R., Retrospektywna bibliografia geologiczna Polski, Cz. 1, 1900–1950, W. 1958 I z. 2; Peretiatkowicz-Sobeski, Współcz. kultura pol.; Składy i spisy wykładów Uniw. Stefana Batorego, 1924–34; – Czarniecki S., Zarys historii geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kr. 1964 s. 121, 129; Krysztoforska B., Wójcik Z., Materiały do biografii naukowej Józefa Morozewicza, „Prace Muz. Ziemi” Z. 27: 1977 s. 129–30; Morozewicz J., Paweł Radziszewski (1890–1931), „Sprawozdanie Pol. Inst. Geol.” T. 7: 1932 s. 1–2; Rydzewski B., Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu Stefana Batorego w latach 1919–1929, Wil. 1931 s. 50–3, 102–3; Wójcik Z. J., O polskich badaniach geologicznych w Karpatach Słowackich w okresie międzywojennym, „Kwart Hist. Nauki i Techn.” R. 30: 1985 s. 672–3; – Sprawozdanie z działalności Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego i Studium Rolniczego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie za l. akad. 1929/30, 1930/31, 1931/2, 1932/3, Wil. 1938 s. 12–14 i 23/4; – „Kur. Warsz.” 1931 nr 317 (nekrolog); „Kur. Wil.” 1931 nr 269 s. 1 (nekrolog); „Posiedzenia Naukowe Państw. Inst. Geol.” 1922–35; „Słowo” 1931 nr 268 (nekrolog); „Sprawozdanie Kom. Fizjograficznej PAU” T. 63: 1929 s. XLVI; – Arch. Muz. Ziemi w W.: Małkowski S., O Pawle Radziszewskim wspomnienie (rkp.) oraz teczka biograficzna P. Radziszewskiego, nr 3 s. 2; Arch. UJ: WF II 358a, 478, 122; Paraf. Rzymsko-Katol. w Strykowie: Liber natorum nr 80/1890.

Zbigniew J. Wójcik

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Władysław Ludwik Ślewiński

1856-06-01 - 1918-03-24
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Aleksander Sipowicz

1896-02-03 - 1980-07-24
inżynier mechanik
 

Henryk Józef Sokolnicki

1891-01-19 - 1981-12-10
dyplomata II RP
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.