Piotr (zm. przed r. 1278), kanclerz Bolesława Pobożnego i archidiakon poznański. Jego pochodzenie nie jest znane. Panujące w literaturze przekonanie (m. in. M. Bielińska, F. Sikora), że do P-a odnoszą się informacje źródłowe z pierwszej połowy XIII w., opiera się na zbyt wątłych przesłankach, by stały się one podstawą do ustalania początków jego kariery. Za mało jest danych, by identyfikować go z Piotrem, kanonikiem gnieźnieńskim z r. 1243, czy też Piotrem, kanonikiem poznańskim z t. r. Od r. 1263 P. w zasadzie konsekwentnie występował z tytułem magistra, dlatego można sądzić, że na studia zagraniczne wyjechał jeszcze jako młody człowiek, powrócił do kraju zapewne przed r. 1256, w t. r. uzyskał kanonikat w kapitule poznańskiej, w r. 1257 Bolesław Pobożny powołał go na kapelana swego dworu, a dopiero potem został P. notariuszem książęcym (poświadczony w r. 1263). Przyjmuję więc, że P. nie jest identyczny z Piotrem, kapelanem dworu Przemysła I, występującym w l. 1243–53. Brak też pewności, czy świadkujący na dokumencie Bolesława w r. 1262 kanonik gnieźnieński o tym imieniu jest z nim tożsamy. P., mimo wykształcenia, nie angażował się zbytnio w prace nad dokumentem książęcym, a wydzielane przez badaczy nikłe grupki dyplomów przezeń dyktowanych są mocno hipotetyczne (w zasadzie podobieństwo formularzowe, a nie wspólny dyktatat), przy czym w jednym wypadku z luką czternastu lat w l. 1243–57 (F. Sikora), a w drugim z szesnastoletnią przerwą w pracy nad dokumentami książęcymi w l. 1247–63 (M. Bielińska). Pracami kancelarii książęcej nad dokumentami faktycznie kierował wówczas wybitny notariusz książęcy Maciej. P. zajmował się przede wszystkim działalnością polityczną u boku księcia. Rychło też, bo ok. r. 1266, książę mianował P-a kanclerzem wielkopolskim. W l. 1268–72 P. brał udział we wszystkich akcjach politycznych Bolesława na Kujawach. W r. 1269 świadkował na dokumencie bpa poznańskiego Mikołaja, z tytułem archidiakona tamtejszej kapituły. W r. 1273 Bolesław wyznaczył bratankowi Przemysłowi II dzielnicę poznańską, zatrzymując dla siebie gnieźnieńską. Od tego czasu P-owi przysługiwał tytuł kanclerza gnieźnieńskiego. T. r. P. świadkował na wystawionym przez Bolesława we Włocławku akcie ugody między zakonem niemieckim a księżną łęczycką Eufrozyną i jej synem Władysławem. Po r. 1273 brak śladów jego występowania na nielicznie zachowanych z l. 1274–9 dokumentach Bolesława, ale zapewne działał dalej w jego kancelarii. P. zmarł prawdopodobnie przed r. 1278, gdyż od t. r. z tytułem archidiakona poznańskiego występował Jan.
Bielińska M., Kancelarie i dokumenty wielkopolskie XIII wieku, Wr. 1967; Maleczyński K., Zarys dyplomatyki polskiej wieków średnich, Wr. 1951; Sikora F., Dokumenty i kancelaria Przemysła I oraz Bolesława Pobożnego 1239–1279 na tle współczesnej dyplomatyki wielkopolskiej, Wr. 1969 s. 55, 136–40, 179–80, 182–5, 191; – Kod. Wpol. I, VI (w druku).
Franciszek Sikora