INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Sędek Sobiekurski h. Pobóg  

 
 
ok. 1450 - ok. 1521
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sobiekurski Sędek h. Pobóg (ok. 1450 – ok. 1521) chorąży czerski, kasztelan warszawski. Był synem Jana z Sobiekurska (zm. przed 18 XI 1475).

Do służby u boku ks. czerskiego Konrada III S. dostał się zapewne dzięki protekcji starszego krewnego, marszałka dworu tegoż księcia, Jana Sobiekurskiego (zob.). Dn. 18 XI 1475 wraz z braćmi Stanisławem i Andrzejem otrzymał od Konrada III przywilej prawa chełmińskiego wraz ze znacznym obniżeniem stawki czynszu książęcego w ich dobrach w Sobiekursku, Woli i Łukowie w ziemi czerskiej do 2 gr. z włóki osiadłej (o braciach S-ego później brak danych). Zapewne już wtedy był dworzaninem książęcym, bowiem w otoczeniu Konrada występuje od 30 VI 1476 jako stolnik czerski. Stopniowo awansował do roli jednego z bliższych współpracowników i doradców ks. czerskiego. W r. 1477 ożenił się z Anną, córką Pawła z Kruszczyna w ziemi czerskiej, która odziedziczyła po ojcu dobra Kruszczyn; umocniło to pozycję majątkową S-ego. W styczniu 1479 został chorążym czerskim; z tym tytułem odnotowany jest na dokumencie Konrada, zwalniającym poddanych od prac przy budowie nowych zamków i fortalicji, wystawionym dla szlachty i miast ziemi liwskiej oraz pow. czerskiego, antedatowanym na 22 IV 1476, spisanym ok. 1479 r. (dokument nie objął szlachty z innych powiatów ziemi czerskiej).

Dn. 5 XI 1482 w Warszawie S. uczestniczył obok innych dygnitarzy czerskich i warszawskich w zawarciu ugody przez ks. warszawsko-zakroczymskiego Bolesława V z bratem ks. Konradem III. Wspierał następnie Konrada III w jego działaniach politycznych na Mazowszu i wobec Korony. W sierpniu 1492 towarzyszył Konradowi w wyjeździe do Piotrkowa na sejm elekcyjny po zgonie króla Kazimierza Jagiellończyka; 25 VIII został tamże odnotowany w zapisie metryki książęcej wśród świadków nadania Konrada III dla chorążego warszawskiego Pawła Duckiego. W kwietniu 1496 przebywał w otoczeniu Konrada III na sejmie kor. w Piotrkowie i wystąpił tamże 20 IV t.r. wśród dwunastu świadków na zobowiązaniu, że złoży Janowi Olbrachtowi hołd lenny w Lublinie na początku 1497 r.

Po powrocie na Mazowsze S. nie pojawiał się już na listach świadków z otoczenia książęcego, pomijany też był przez Konrada przy obsadzaniu wakujących ważniejszych urzędów księstwa. Został jednak odnotowany w składzie sejmu w Czersku (20 IX 1496), był także obecny na sejmie w Warszawie w listopadzie 1502. Po śmierci Konrada III w r. 1503 nie wyróżnił się w gronie dygnitarzy i urzędników Mazowsza czersko-warszawskiego, broniących autonomii dzielnicy pod rządami księżnej-wdowy Anny, działającej w imieniu małoletnich synów Stanisława i Janusza. Uczestniczył w sejmach mazowieckich zwoływanych przez regentkę Annę w Warszawie (styczeń 1505, maj 1507, maj 1508, listopad 1511), nie zanotowano jednak jego udziału w innych zjazdach dygnitarzy książęcego Mazowsza. Jako chorąży czerski występował w otoczeniu książęcym jeszcze w r. 1512. Wkrótce awansował na urząd cześnika warszawskiego (1514), w poł. 1515 postąpił na urząd kaszt. warszawskiego, tj. jeden z czołowych urzędów księstwa.

S. dystansował się od działań opozycji szlacheckiej przeciwko regencji księżnej Anny, udzielając poparcia władzy książęcej, współpracując z innymi dygnitarzami w imię utrzymania stabilności księstwa. W grudniu 1517 odnotowany został w Liwie w otoczeniu księżnej i młodych książąt. W styczniu 1518 brał udział w sejmie warszawskim, a w czerwcu i lipcu 1518 w sejmie w Zakroczymiu, który zakończył rządy księżnej Anny i rozpoczął rządy jej synów, Stanisława i Janusza. W listopadzie t.r. wystąpił w składzie rady książęcej. Także w r. 1519 brał udział w kolejnych sejmach mazowieckich.

S. był współwłaścicielem Sobiekurska, Woli Sobiekurskiej i Łukowa (Łukowca) w paraf. Radwanków. Żona wniosła mu Kruszczyn w paraf. Mniszewo koło Warki. W r. 1503 S. fundował altarię w kościele paraf. w Radwankowie, w r. 1515 prawo patronatu i altarii przekazał książętom Mazowsza, posiadającym w owej parafii prawa patronackie. Żył jeszcze 13 IX 1520, zmarł przed 13 X 1522, kiedy to wdowa Anna fundowała altarię w kościele paraf. w Mniszewie. Anna żyła jeszcze w r. 1527, była wówczas ochmistrzynią dworu księżniczki Anny, siostry zmarłych książąt mazowieckich i z tej racji otrzymała od króla dożywotnie zwolnienie od podatków.

Małżeństwo S-ego z Anną z Kruszczyna było bezdzietne. Kruszczyn przypadł Lesiewskim, potomkom siostry żony S-ego.

 

Sobol B., Sejm i sejmiki ziemskie na Mazowszu książęcym, W. 1968, s. 173, 177, 181; Wolff A., Starszeństwo urzędów, Tow. Nauk. Warsz. Rozprawy z polskiego prawa politycznego, T. 1: 1928 z. 2 s. 20 nr 86; tenże, Studia nad urzędnikami maz.; – Iura Masoviae terrestria, II nr 147, 155; Kod. maz. (Lubomirskiego) nr 236 (s. 270, 277), 248, 255, 263; Księga radziecka miasta Starej Warszawy, t. 1 (1447–1527), Wyd. A. Wolff, Wr. 1963, nr 1345; Księga ziemi czerskiej, Wyd. J. T. Lubomirski, W. 1879, wstęp s. CI, CII; Matricularum summ., IV nr 15122 (dot. żony); – AGAD: Metryka Kor. t. 5 k. 181–207 passim, t. 8 k. 24–24v., t. 9 k. 188v., 224v., t. 18 k. 21–84 passim, t. 32 k. 7–7v., 14v., 18v., 27, 144v. (dot. żony), t. 340 k. 75, 82, 84; IH PAN, Pracownia Atlasu: Kartoteka słownika hist.-geogr. Mazowsza do r. 1526 (ziemia czerska).

Kazimierz Pacuski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.