INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Stefan Pawlikowski     
Biogram został opublikowany w 1980 r. w XXV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Pawlikowski Stefan (1896–1943), pilot, pułkownik WP. Ur. 11 X w Kozłowie w gub. mińskiej, był synem Władysława, inżyniera, i Józefy z Morawskich. Do szkoły uczęszczał w Wilnie. Maturę zdał w Moskwie. Od sierpnia 1916 służył w armii rosyjskiej. W okresie 1 IX 1916 – l II 1917 ukończył Teoretyczną Szkołę Lotniczą oraz Szkołę Pilotów w Moskwie. W marcu 1917 został wysłany do Francji do Wyższej Szkoły Pilotów. Na skutek wypadku samolotowego od lipca 1917 do lutego 1918 leczył się w szpitalu, później kontynuował naukę. Od 1 VII 1918 przebywał na froncie francusko-niemieckim i brał udział w lotach bojowych. Wówczas zdobył pierwsze doświadczenie pilota myśliwskiego w walce. W połowie listopada 1918 dołączył do grupy polskich lotników w armii dowodzonej przez gen. Józefa Hallera. W armii tej w r. 1919 awansował do stopnia podporucznika. Do Polski przybył w maju 1919 i służył w 59 eskadrze lotniczej. Z dn. 15 VIII 1919 został przydzielony do Centralnych Warsztatów Lotniczych w charakterze pilota kontrolującego. W kwietniu 1920 powrócił do linii do 19 eskadry lotniczej, z która wyjechał na front polsko-radziecki w rejon Borysowa, gdzie przeprowadził szereg walk powietrznych i zestrzelił jeden samolot oraz dwa balony nieprzyjaciela. W dn. 25 VII 1920 odkomenderowany został po odbiór samolotów do Włoch. Stanowisko pilota kontrolującego w Centralnych Zakładach Lotniczych objął ponownie 1 III 1921. W październiku t. r. bezterminowo urlopowany, pełnił funkcję pilota na linii Warszawa–Paryż. Do stopnia porucznika awansował w r. 1921, a kapitana w r. 1922.

Do służby czynnej powrócił 15 III 1922 i został przydzielony do 18 eskadry 1 p. lotniczego. W czerwcu t. r. mianowano go zastępcą dowódcy 18 eskadry lotniczej. W okresie sierpień–listopad 1922 odkomenderowany był do Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu. W r. 1922 brał udział w locie okrężnym o puchar Min. Spraw Wojskowych na trasie Warszawa–Lwów–Kraków–Poznań–Warszawa, długości 1245 km i odniósł zwycięstwo na samolocie Bréguet XIV. W maju 1924 objął dowodzenie 7 eskadrą lotniczą. W t. r. dokonał przelotu nad Alpami na samolocie Potez XV na trasie Francja–Włochy–Jugosławia–Austria–Polska. Na trzymiesięczny kurs doszkolenia w Rembertowie skierowano go 14 IX 1925. Do 2. p. lotniczego przeniesiony został 10 I 1926 i przydzielony do eskadry treningowej jako instruktor, a jednocześnie jako pilot oblatujący pułku. W dn. 7 VI t. r. powrócił do 1 p. lotniczego i objął dowództwo 3 dywizjonu lotniczego. Od 30 VI 1926 do 30 VI 1928 odbywał karę dwóch lat twierdzy, wg akt personalnych P-ego – «za zabójstwo i nieposłuszeństwo władzy» (Akta sprawy sądowej nie zachowały się. Na temat popełnionego przez P-ego zabójstwa istnieje parę wersji, jedna z nich podaje, że zastrzelił własnego kierowcę za obrazę munduru). Po zwolnieniu przeniesiony został do 2 p. lotniczego na stanowisko przewodniczącego Komisji Odbiorczej Parku. W okresie od października 1928 do stycznia 1929 przebywał na kursie dowódców eskadr przy Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. W lipcu 1929 przeniesiono go do 3 p. lotniczego, w którym dowodził eskadrą lotniczą, a następnie dywizjonem lotniczym. Do stopnia majora awansował w r. 1930. Zastępcą dowódcy 1 p. lotniczego został w kwietniu 1934, a dowódcą w sierpniu 1938. Do stopnia podpułkownika awansował w r. 1936, pułkownika w r. 1939.

Dn. 24 VIII 1939 P. otrzymał dowództwo Brygady Pościgowej, której był jednym z inicjatorów i twórców. Jednostką tą w wojnie obronnej Polski 1939 umiejętnie dowodził, przyczyniając się do zestrzelenia przez Brygadę 45 samolotów nieprzyjaciela. W dn. 17 IX t. r. na rozkaz ewakuował się z Brygadą do Rumunii. Stąd po kilku tygodniach przedostał się do Francji, gdzie objął stanowisko komendanta Centrum Szkolenia Lotnictwa w Polskiej Bazie Lotniczej w Bron pod Lyonem. W okresie od maja do czerwca 1940 r. przeszedł staż w lotnictwie francuskim. Po kapitulacji Francji przedostał się do Anglii, gdzie w Blackpool został komendantem Centrum Wyszkolenia Lotnictwa. Od 6 XI 1941 pełnił funkcję oficera łącznikowego w brytyjskim dowództwie lotnictwa myśliwskiego. Jednocześnie odbywał loty bojowe. Wyróżniał się osobistą odwagą i zdolnościami organizacyjnymi. Duże zasługi położył w dziedzinie szkolenia pilotów. Zginął nad Francją 15 V 1943 w walce powietrznej 315 dywizjonu myśliwskiego. Pochowany został w Meauvaines w Normandii. Pośmiertnie mianowany został generałem brygady. P. odznaczony był Krzyżem Orderu Virtuti Militari 5 kl., Orderem Polonia Restituta 5 kl., Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi oraz medalami pamiątkowymi.

Był żonaty; żona jego pochodziła ze spolszczonej rodziny niemieckiej w Poznańskiem; w czasie drugiej wojny światowej przeprowadziła rozwód (w Poznaniu).

 

Encyklopedia II Wojny Światowej, W. 1975 (fot.); Mała Enc. Wojsk., W. 1970 II; Kryska-Karski T., Żurakowski S., Generałowie Polski niepodległej, Londyn 1976 (fot.); Rocznik oficerski, W. 1923, 1924, 1928, 1932; – Bartel R., Chojnacki J., Królikiewicz T., Kurowski A., Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918–1939, W. 1978; Cynk J. B., Polish Aircraft 1893–1939, London 1971; Kalinowski F., Lotnictwo polskie w Wielkiej Brytanii 1940–1945, Paryż 1969; Koliński I., Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo), W. 1978; Kurowski A., Lotnictwo polskie w 1939 roku, W. 1962 s. 77, 79, 247, 339; P. Z., Poczet chwały oręża polskiego, „Wojsko Lud.” 1962 nr 12 s. 74–5; Pawlak J., Brygada Pościgowa – Alarm!, W. 1977 s. 80 (fot.), 244–5 i passim; Rzepniewski A., Wojna powietrzna w Polsce – 1939, W. 1970; Zaczkiewicz W., Lotnictwo polskie w kampanii wrześniowej 1939 r., Ł. 1947 s. 49, 58; – Karpiński S., Na skrzydłach huraganu, Londyn 1976–7, I–IV; Włodarski A., Materiały do historii rodu Cholewitów-Pawlikowskich, W. 1929 s. 14; Zając J., Dwie wojny, Londyn 1964; – „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1968 nr 21; – CAW: Akta personalne P-6998.

Mieczysław Cieplewicz

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Andrzej Wierzbicki

1877-06-07 - 1961-02-11
poseł na sejm II RP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stefan Srebrny

1890-01-14 - 1962-10-12
filolog klasyczny
 

Helena Szafran (Szafranówna)

1888-10-21 - 1969-02-17
botanik
 

Józef Karol Kostrzewski

1883-01-22 - 1959-04-05
epidemiolog
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.