Strzesz (Strzeszek, Strechlaus, Strezlaus, Strezco) (zm. 1284/5), kasztelan połaniecki.
Na podstawie imienia przypisuje się mu przynależność do rodu Sulimów, brak jednak przekonujących przesłanek dla takiej identyfikacji.
S. urząd kaszt. połanieckiego objął ok. r. 1280, po awansie Marka na woj. sandomierskiego. Jako kaszt. połaniecki wzmiankowany był tylko raz (1 IV 1284) w liście świadków dokumentu Leszka Czarnego. W r. 1272 w testacji dokumentu Bolesława Wstydliwego wystąpił komornik księżnej Kingi, Strzesław. Jego identyfikacja ze S-em oparta na pozycji społecznej i rzadkim posługiwaniu się imieniem w pełnym brzmieniu mieści się też w modelu kariery: z dworu księżnej na urząd ziemski; np. poprzedni komornik księżnej, Świętosław (1270), po r. 1275 awansował na kaszt. wojnicką, a następca S-a na urzędzie kaszt. połanieckiego, Markusz z Janiny (1285) był jeszcze w roku poprzednim cześnikiem księżnej krakowskiej Gryfiny. Utrata przez S-a urzędu pozostaje w bezpośrednim związku z promazowieckim buntem części rycerstwa małopolskiego z kwietnia i maja 1285, kierowanym przez woj. krakowskiego Żegotę i woj. sandomierskiego Ottona. Dn. 9 V 1285 na urzędach małopolskich, w tym na kaszt. połanieckiej, pojawiły się już nowe osoby. W literaturze zalicza się S-a do grona buntowników pozbawionych urzędów, jednak bardziej prawdopodobne jest to, że pozostał on wierny ks. Leszkowi Czarnemu, a jego zniknięcie ze źródeł spowodowała śmierć, może w czasie rozstrzygającej o klęsce buntowników bitwy pod Bogucicami 3 V 1285. Przypuszczenie to wynika z dwóch przesłanek: S. nie pojawił się już w źródłach, inaczej niż inni uczestnicy buntu, a niektórzy z nich wrócili nawet na urzędy po śmierci Leszka Czarnego, oraz że w dokumencie Władysława Łokietka z r. 1290 wzmiankowana jest donacja, dokonana za czasów Leszka Czarnego i w jego obecności, przez wdowę po komesie S-ie (Strezco), która darowała dominikanom sandomierskim siedlisko z winnicą w Sandomierzu. Datę tej donacji można więc określić na lata między 1285 a 1288. Wiadomo, że dobra buntowników uległy konfiskacie, zatem mało prawdopodobne jest, aby wspomniana darowizna mogła zaistnieć w sytuacji udziału S-a w buncie z r. 1285.
Piekosiński, Rycerstwo, III 198; Urzędnicy, IV/1; – Barański M., Dominium sądeckie. Od książęcego okręgu grodowego do majątku klasztoru klarysek sądeckich, W. 1992 s. 137; Wojciechowski P. K., Ugrupowania polityczne w ziemi krakowskiej i sandomierskiej w latach 1280–1286, „Przegl. Hist.” T. 70: 1979 s. 65; – Kod. katedry krak., I; Kod. Mpol., I.
Jan Wroniszewski