INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Tadeusz Mieczysław Szetela      Tadeusz Szetela, wizerunek na podstawie fotografii.

Tadeusz Mieczysław Szetela  

 
 
Biogram został opublikowany w XLVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2012-2013.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szetela Tadeusz Mieczysław, pseud.: A. Radło, Ada (1901–1983), rolnik, regionalista, działacz ludowy, poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej.

Ur. 16 II w Dobrzechowie koło Strzyżowa w rodzinie chłopskiej, był synem Wojciecha i Karoliny ze Zdonów.

W l. 1907–13 uczył się S. w szkole ludowej w Dobrzechowie; dalszą wiedzę zdobywał jako samouk. W r. 1916 zadebiutował w krakowskiej „Prawdzie” wierszem Cześć polskim legionom (nr 31). W listopadzie 1918 wstąpił do formującego się w Krakowie pułku artylerii; 13 XII t.r. złożył przysięgę w Sanoku, po czym brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej. W l. 1919–20 uczestniczył w wojnie polsko-sowieckiej, m.in. na froncie litewsko-białoruskim i Wołyniu. Zdemobilizowany w stopniu kaprala pod koniec listopada 1920, wrócił do Dobrzechowa. W r. 1921 był tam jednym z założycieli, a następnie sekretarzem koła Małopolskiego Związku Młodzieży przy Małopolskim Tow. Rolniczym. W l. 1922–7 publikował wiersze i artykuły w wydawanym w Krakowie przez Wincentego Styrylskiego organie Związku, dwumiesięczniku „Młoda Polska”. Był w l. 1922–37 naczelnikiem Ochotniczej Straży Pożarnej w Dobrzechowie, a w r. 1927 zorganizował tam mleczarnię. Należał do władz powiatowych PSL «Piast» w Strzyżowie, brał udział w pracach Kółka Rolniczego i Kasy Stefczyka.

W r. 1927 wstąpił S. do Zjednoczenia Ludu Polskiego Jakuba Bojki, które przystąpiło w r. 1928 do BBWR. W l. 1928–9 publikował artykuły w organie Małopolskiego Związku Straży Pożarnych, lwowskim miesięczniku „Walka z Pożarem”. W Okręgowym Tow. Rolniczym w Strzyżowie był w l. 1929–32 instruktorem rolnym. Działał w Związku Młodzieży Ludowej i Rolniczej, pełniąc funkcję prezesa okręgu strzyżowskiego oraz członka zarządu we Lwowie. W r. 1935 został wójtem w Strzyżowie. Z listy BBWR wybrano go na posła do Sejmu z okręgu nr 78 (pow. rzeszowski, brzozowski i kolbuszowski); zasiadał w Sejmie w komisji rolnej oraz komisji zdrowia publicznego i opieki społecznej. Uczestniczył w dyskusjach nad kolejnymi preliminarzami budżetowymi: 19 II i 21 II 1936, 19 II 1937 oraz 15–16 II 1938. Dn. 28 V 1936 w Warszawie wygłosił referat na ogólnopolskiej konferencji o kulturze wsi. W l. 1936–7 zasiadał w Zarządzie Głównym Centralnego Związku Młodej Wsi. Z rekomendacji Min. Rolnictwa i Reform Rolnych został w styczniu 1937 wybrany na radcę Lwowskiej Izby Rolniczej. Działał w Obozie Zjednoczenia Narodowego i 9 VI t.r. został przewodniczącym Prezydium Okręgu jego Organizacji Wiejskiej na woj. lwowskie. W tygodniku Obozu „Wieś Polska” (1938 nr 12) opublikował artykuł Kształtuje się państwowa myśl chłopska, w którym opowiedział się za osadnictwem chłopów polskich na kresach wschodnich. W Sejmie wypowiadał się 25 II 1937 o projekcie ustawy w sprawie zmiany rozporządzenia prezydenta RP z 14 X 1927 o uchyleniu odrębności stanowych; złożył 10 II 1938 interpelację do ministra rolnictwa i reform rolnych w sprawie działalności prywatnych spółek leśnych oraz uczestniczył 19 II t.r. w dyskusji nad interpelacją posła Emeryka Hutten-Czapskiego w sprawie ograniczenia uprawnień zawodowych wojskowych w nabywaniu działek rolniczych i ogrodniczo-warzywnych. W dn. 18 III i 31 III wystąpił w Sejmie jako sprawozdawca komisji rolnej, referując rządowy projekt ustawy o wspólnotach gruntowych. Po rozwiązaniu Sejmu t.r. wrócił do obowiązków wójta w Strzyżowie. Podczas okupacji niemieckiej, w październiku 1939, został S. mianowany wójtem komisarycznym; z funkcji tej odwołano go na początku r. 1941. W marcu t.r. został zaprzysiężony w ZWZ (od r. 1942 AK). Organizował w Dobrzechowie tajne nauczanie. W r. 1942 był przez krótki czas więziony.

Po zakończeniu wojny S. początkowo sympatyzował z PSL «Nowe Wyzwolenie» przeciwnym Stanisławowi Mikołajczykowi, ostatecznie jednak zaprzestał działalności politycznej i zajął się badaniem historii regionu. Należał do założycieli powstałego w r. 1967 Tow. Miłośników Ziemi Strzyżowskiej i pełnił w nim funkcje wiceprezesa (1967–70, 1977–81), członka zarządu (1972–7, 1981–3) i prezesa (1975–7). Podczas obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego wygłosił 11 IX 1960 w Dobrzechowie referat o dziejach rodzinnej wsi. W artykule Między fikcją powieściową a prawdą historyczną (Michałko z Potopu i jego pierwowzór) („Profile” 1969 nr 4) wywodził sienkiewiczowskiego bohatera z chłopstwa Rzeszowszczyzny. Uczestniczył w zebraniach przemyskiego i rzeszowskiego oddz. Polskiego Tow. Historycznego. Napisał Zarys dziejów Kożuchowa (Rzeszów 1985, z przedmową Stefana Inglota), który w r. 1973 otrzymał trzecią nagrodę w konkursie Polskiego Tow. Historycznego, a podsumowaniem jego badań stały się Dzieje Dobrzechowa. Opowieść o rodzinnej wsi (Rzeszów 1981, wyd. 2, Rzeszów 2003). Pozostawił wspomnienia doprowadzone do r. 1935 (niewyd., mszp. w Muz. Regionalnym w Strzyżowie). Zmarł 8 IV 1983 w Dobrzechowie, został pochowany 10 IV na miejscowym cmentarzu. Był odznaczony Odznaką Honorową «Orlęta» (1921), Brązowym Krzyżem Zasługi (1929), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921 «Polska swemu obrońcy» (1936), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1938) oraz tytułem Zasłużony Działacz Kultury (1979).

W zawartym w r. 1926 małżeństwie z Marią Preisner (Prejsnar, zm. 1941) miał S. pięcioro dzieci: Czesławę (ur. 1927), polonistkę, nauczycielkę i metodyka, a także regionalistkę w Rzeszowie, Marię (ur. 1928), zamężną Haligowską, Adama (ur. 1931), Krystynę (ur. 1932), zamężną Wojtuń, pracownika bankowego w Rzeszowie i Strzyżowie, oraz Teresę (1936–2002), zamężną Zaucha, historyka sztuki w Muz. Okręgowym w Rzeszowie.

 

Album Skorowidz Senatu i Sejmu 1935–40 (fot.); Bibliografia województw: krośnieńskiego, przemyskiego, rzeszowskiego i tarnobrzeskiego 1981, Rzeszów 1990; toż 1985, Rzeszów 1995; Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, Wr.–Kr. 2007 II (dot. córki, Teresy); Kto był kim w Drugiej RP?; Niewiadomska M., Bibliografia etnografii polskiej za lata 1976–1985, Wr. 1989; Polska bibliografia literacka na rok 1981, W.–Ł. 1989 cz. 1; Słown. pol. tow. nauk., III; Słown. pseudonimów, IV; Słownik biograficzny twórców oświaty i kultury XIX i XX wieku Polski południowo-wschodniej, Rzeszów 2011; – Biskup B., Opowieść o rodzinnej wsi, „Nowiny” 1981 nr 171; Grodzki J., Książka o historii Dobrzechowa, „Życie Dobrzechowa” 2003 nr 2; Jopek A., Monografia Szeteli, „Wieści” 1981 nr 46; Kowalski T., Ruch ludowy w powiecie rzeszowskim 1895–1944, [W.] 1989; tenże, Strzyżów i okolice w okresie międzywojennym 1918–1939, w: Studia nad dziejami Strzyżowa i okolic, Rzeszów 1980 s. 275–6, 283–4; Krzyżanowski J., Pokłosie Sienkiewiczowskie, W. 1973; Siew i „Racławice”. Ruch młodowiejski w czasie pokoju i wojny, W. 1992 s. 115, 120–1; Starnawski J., Monografia wioski – wynik chałupniczego warsztatu naukowego, „Liter. Lud.” 1982 nr 1 s. 61–4; tenże, Monografia wsi Dobrzechów w nowym wydaniu, „Roczn. Przemyski” T. 40: 2004 z. 3 s. 107–8; tenże, Od Dobrzechowa do Kożuchowa, tamże T. 26: 1988 s. 381–4; tenże, Samorodny talent naukowy, „Profile” 1970 nr 1 s. 41–2; Szetela C., Tadeusz Włodyka – dobrzechowski społecznik (1897–1972), „Życie Dobrzechowa” 2002 nr 1; Szopa P., Armia Krajowa w Strzyżowskiem, Rzeszów–Strzyżów 2009; Szpytma M., Próby dezintegracji ruchu ludowego w Polsce południowej na przykładzie Małopolskiej Grupy „Jedność Ludowa” (1946–1947), w: Represje wobec wsi i ruchu ludowego (1944–1956). Materiały z konferencji naukowej 5–6 grudnia 2002 r. w Rzeszowie, W. 2003; Świerczewska K., „Cywilizowanem być i chłopem ostać”…, „Nowiny” 1982 nr 101 s. 4–5; Wawszczak Z., Historyk z Dobrzechowa, „Profile” 1971 nr 8 s. 19–20; tenże, Niecodzienna monografia wsi Kożuchów „Widnokrąg” 1986 nr 5; Wojtas A., Problematyka , agrarna w polskiej myśli politycznej 1918–1948, W. 1983; Zaporowski Z., Powstanie i pierwszy okres działalności Obozu Zjednoczenia Narodowego w województwie lwowskim (luty–grudzień 1937), w: Józef Piłsudski i piłsudczycy, L. 1999 s. 109; Zyga A., Ruch ludowy w Rzeszowskiem w literackich pamiętnikach i dziennikarskich zapiskach, w: Chłopi, naród, kultura, Rzeszów 1997 III 225; – Spraw. stenogr. Sejmu 1922–39; – „Życie Dobrzechowa” 1998 nr 2, 2002 nr 1–2 (dot. córki, Teresy, fot.); – Nekrologi i wspomnienia pośmiertne z r. 1983: „Nowiny” nr 83, 87, „Profile” nr 6, „Widnokrąg” nr 16 (Z. Wawszczak, fot.); – B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 7017 (Dzieje Dobrzechowa. Opowieść o rodzinnej wsi, mszp.), rkp. 8012 (Zarys dziejów Kożuchowa wsi powiatu strzyżewskiego, województwo rzeszowskie, mszp.), rkp. 9832 (koresp. Zbigniewa Jabłońskiego), rkp. 10593 (koresp. Karola Buczka); B. Ossol.: rkp. Akc. 1/70 (Dodatek do Dziejów Dobrzechowa łnienia>, mszp.), rkp. Akc. 42/66 (Dzieje Dobrzechowa. Opowieść o rodzinnej wsi, mszp.); – Informacje córki, Czesławy Szeteli z Rzeszowa.

Józef Nowakowski

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Tadeusz Borowski

1922-11-12 - 1951-07-03
poeta
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Bogusław Samborski

1897-04-14 - zm. po 1970 r.
aktor filmowy
 

Wiktor Gładysz

1866-12-21 - 1951-08-12
kupiec
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.