Mozer Wilhelm Michał (1889–1958), profesor budowy maszyn kolejowych oraz energetyki cieplnej Politechniki Lwowskiej. Ur. 29 IV we Lwowie, był synem Franciszka Ksawerego, ludwisarza, i Antoniny z Hammermeistrów-Voglów, wnukiem Zygmunta Franciszka (zob.). Po ukończeniu II Szkoły Realnej studiował w l. 1906–11 maszynoznawstwo na Wydziale Mechanicznym Politechniki we Lwowie, gdzie pierwszy specjalizował się w budowie maszyn kolejowych. Po dorywczej praktyce projektanckiej pracował w l. 1912–23 jako inżynier oddziału technologicznego i starszy komisarz maszynowy w dyrekcji kolei we Lwowie. Pod jego kierownictwem powstał w jesieni 1918 polski pociąg pancerny we Lwowie. W r. 1919 rozpoczął karierę naukową na Politechnice jako asystent Stanisława Anczyca w katedrze technologii metali, w l. 1920–40 kierował katedrą budowy maszyn kolejowych (od r. 1922 jako profesor nadzwycz., od r. 1929 jako profesor zwycz.), zarazem dodatkowo w l. 1930–40 katedrą technologii metali. W l. 1928–3 był dziekanem Wydziału Mechanicznego. W l. 1940–1 na skutek reorganizacji studiów kierował katedrą budowy maszyn parowych i lokomobil, potem przez rok – po zajęciu Lwowa przez Niemców – był nauczycielem szkoły technicznej z polskim językiem wykładowym we Lwowie (Staatliche Technische Fachschule im Lemberg), w l. 1942–4 kierował katedrą budowy maszyn w przywróconej przez Niemców Politechnice (Staatliche Technische Fachkurse im Lemberg). W l. 1944–58 kierował katedrą energetyki cieplnej, kotłów i turbin Politechniki we Lwowie, której zakres rozszerzył o automatykę, pomiary maszyn, urządzenia energetyczne elektrowni; był to rodzaj instytutu, który zatrudniał sześciu docentów, liczniejszą kadrę pomocniczą i miał bogate wyposażenie.
Naukowa działalność M-a dotyczyła kolejnictwa oraz technologii metali, z których opublikował kilkanaście książek i większą ilość artykułów. W kolejnictwie do ważniejszych należały: Budowa parowozów (Lw. 1924), Podstawy teoretyczne kotła parowego (Lw. 1927), Budowa i obliczanie części parowozów (Lw. 1935), Krótki rys historyczny rozwoju lokomotyw (Lw. 1926), Stawidła suwakowe parowozów tłokowych (Lw. 1938), Konstrukcje detali maszyn parowych (W. 1955). Pierwszy wprowadził we Lwowie wykłady z budowy parowozów i wagonów kolejowych, konsultował przed drugą wojną światową prace fabryk Hipolita Cegielskiego w Poznaniu, «Ursus» pod Warszawą, fabryki lokomotyw w Chrzanowie, wagonów w Chorzowie. Wyjeżdżał wtedy w celach naukowych do Niemiec, Czech, Szwecji, Danii i Rumunii. W czasie drugiej wojny światowej rozpoczął opracowywanie pięciotomowej syntezy budowy maszyn parowych, której maszynopis złożył w Min. Komunikacji w Warszawie, ale jej opublikowania już się nie doczekał. W zakresie technologii metali rozszerzył w r. 1930 znacznie działalność katedry o techniczne metody badania żelaza, cieplną przeróbkę żelaza, analizę stopów technicznych żeliwa i stali, pierwszy wykładał we Lwowie spawalnictwo i odlewnictwo, rozbudował laboratoria w kierunku metalograficznym, obróbki żelaza płomieniem gazowym i elektrycznym. Z tego okresu opublikował Układ żelazo-węgiel (Lw. 1934), Nowsze materiały stosowane w budowie maszyn (Lw. 1937). Współpracował jako autor z „Polskim Słownikiem Biograficznym”. Po drugiej wojnie ogłosił kilka drobniejszych prac energetycznych i metaloznawczych w języku polskim i rosyjskim. Jego uczniami byli wybitni technolodzy metali: Stanisław Ochęduszko w Gliwicach, S. Pelczarski w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, L. Dreher w Gdańsku. M. przyjechał do Polski, aby odwiedzić rodzinę, i zmarł 14 XI 1958 w Oliwie; został pochowany w Gdańsku-Wrzeszczu.
W małżeństwie ze Stefanią z Hilewiczów miał córki: Antoninę Leńkową, zoologa, Marię Jagiełłową, geografkę, Janinę Neugebauerową, polonistkę, Teresę Adamską, Stefanię, Martę, oraz synów: Jerzego, inżyniera energetyka, dyrektora departamentu Min. Górnictwa i Energetyki, oraz Henryka, muzyka i reżysera teatralnego.
W. Enc. Powsz. (PWN), Suplement; – Politechnika Lwowska, jej stan obecny i potrzeby, Lw. 1932 s. 175–7, 185–9; – Programy Politechniki Lwowskiej 1920–1939; – „Dzien. Bałt.” 1958 nr 273; – Mozer W., Autobiografia (rkp. w posiadaniu rodziny); – Informacje rodziny.
Stanisław M. Brzozowski