INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Zbigniew Słupecki h. Rawa      wzmianka o Zbigniewie Słupeckim, synu Stanisława, Kasztelana Lubelskiego, w akcie nobilitacji Łukasza Sowińskiego, adoptowanego przez Zbigniewa do herbu rodu Rawiczów, Lublin 15 października 1592, Metryka Koronna 133, k. 531v - w zbiorach Archiwum Główneg

Zbigniew Słupecki h. Rawa  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Słupecki Zbigniew h. Rawa (zm. 1594), poseł sejmowy, działacz różnowierczy. Ur. zapewne w rodzinnym Opolu w Lubelskiem, był synem kaszt. lubelskiego Stanisława (zob.) i Zofii z Wrzelowa, bratem Feliksa (zob.).

Wychowywany był S. w duchu kalwińskim. O jego młodości spędzonej za granicą niewiele wiadomo. Informacja Kaspra Niesieckiego, iż został «kawalerem jerozolimitańskim» odnosi się raczej do jego dziada Zbigniewa (zob.). Podczas wizytacji zboru opolskiego (1582) Zofia Słupecka oskarżała jego ministra, iż zaniedbał modlitw «in coetu» za S-ego, cierpiącego «niemoc wielką» we Włoszech oraz, że «sławił słowy i pismem», jakoby S. «papieżowi przysięgał». Po powrocie do kraju S. pozostał wierny wyznaniu kalwińskiemu, a widok «zabobonów» włoskich – jak donosił bazylejskiemu uczonemu J. J. Grynaeusowi preceptor jego brata Feliksa Jan Jonas – bardziej jeszcze w nim go utwierdził.

Do kraju powrócił S. zapewne w r. 1577. W początkach stycznia r.n. w ziemstwie lubelskim z bratem Feliksem spłacili kaszt. wojnickiego Jana Tęczyńskiego (2,5 tys. złp.) i star. łukowskiego Mikołaja Mniszcha (5 tys. złp.) z długów zaciągniętych jeszcze przez ojca. W styczniu 1580 dokonali intromisji do odzyskanych rodzinnych dóbr dziedzicznych miasta Kliczkowice (obecnie Wrzelowiec) i wsi: Wrzelów, Kliczkowice (obecnie Kluczkowice), Szczecin i Wola Szczecka w pow. urzędowskim, które pozostawały w rękach spokrewnionych ze Słupeckimi Firlejów. W r. 1585 od swojego szwagra Adama Gorajskiego odzyskali Skoków i Wolę Skokowską, w r.n. nabyli nadto od S. Ciszowskiego części w kilku kolejnych wsiach. Wraz z matką rezydowali w rodowym Opolu.

W Opolu starał się S. podtrzymywać rodzinne tradycje intelektualne i innowiercze. Świadectwem tego są zachowane do dziś (w B. Seminarium Duchownego w L.) książki z jego biblioteki, przeważnie w językach łacińskim i włoskim. Tomów tych zachowało się ok. 20, niektóre z nich mają na oprawie jego superexlibrisy. Były to przeważnie dzieła polemiczne autorów obcych, wśród nich kilka pióra kalwińskiego teologa A. De la Roche-Chaudieu, wydanych w l. 1581–4 w Morges, skierowanych przeciwko pismom jezuitów poznańskich, ale też „Orlando furioso” L. Ariosta. Jako patron miejscowego zboru przyczynił się S. w r. 1582 do usunięcia arianizującego ministra Jana Rostkowskiego, którego zastąpił Jakub z Poznania. Uchodził też za zdecydowanego przeciwnika jezuitów lubelskich, z którymi popadał w różnorakie zatargi. W synodach kalwińskich, a odbyło się ich za życia S-ego kilkanaście, jednak nie uczestniczył.

W poł. l. osiemdziesiątych S. uaktywnił się na lokalnym forum politycznym. Na sejmiku lubelskim w listopadzie 1584 wybrany został na posła na sejm styczniowy r.n., w czasie obrad jednak większej roli nie odegrał. Na sejmiku grudniowym 1586 należał do grona szlachty zawiązującej konfederację i decydującej o dalszych poczynaniach. Uczestniczył w zwołanym wówczas na 8 V 1587 okazowaniu woj. lubelskiego, nie wszedł jednak w skład wybranych wówczas sądów kapturowych. Z wrześniowego sejmiku deputackiego 1589 wysłany został do hetmana w. kor. Jana Zamoyskiego z oświadczeniem gotowości szlachty lubelskiej do obrony «krain ruskich» przed grożącym najazdem tatarskim. We wrześniu 1591, biorąc udział w zjeździe szlachty protestanckiej w Radomiu, stanął w rzędzie gorliwych obrońców zagrożonych wolności dysydentów i pokoju religijnego. Został wówczas, obok m. in. Andrzeja Szafrańca, Mikołaja Ostroroga, Mikołaja Oleśnickiego, obrany jednym z posłów do Zygmunta III; zadaniem deputacji było nakłonienie króla do jak najrychlejszego zwołania sejmu «dla uspokojenia tych żałości, gwałtu i krzywdy naszej». S. zmarł po ciężkiej chorobie w Sandomierzu w r. 1594, przed 14 III. Jezuita Kasper Cichocki pisze, iż przed śmiercią S. wezwał go do siebie i zwierzył się ze swego zamiaru przejścia na katolicyzm, a przy tej okazji kazał wrzucić do pieca książki kalwińskie, które miał przy sobie. Konwersję uniemożliwiła – wg Cichockiego – interwencja matki S-ego. Informacja, jakoby S. mianowany został kaszt. połanieckim, podawana, za Niesieckim, w najnowszej literaturze (Urzędnicy IV/3), jest błędna.

S. rodziny najprawdopodobniej nie założył.

 

Słown. Pracowników Książki Pol.; Niesiecki; Urzędnicy, IV/3; – Kossowski A., Protestantyzm w Lublinie i w Lubelskiem w XVI–XVII w., L. 1933; Kot S., Słupeccy w ruchu reformacyjnym, „Reform. w Pol.” R. 4: 1926 s. 183–4; Romaniuk T., Rola i znaczenie szlachty różnowierczej na sejmiku lubelskim w latach 1575–1648, w: Studia z dziejów epoki Renesansu, W. 1979 s. 280; Zalewski L., Biblioteka seminarium duchownego w Lublinie i biblioteki klasztorne w diecezji lubelskiej i podlaskiej, W. 1926 s. 217–18; – Akta synodów różnowierczych w Pol., III; Cichocki K., Alloquiorum Osiecensium […] libri quinque, Cracoviae 1615 s. 138–9; Diariusz zjazdu protestantów w Radomiu 1591 r., Wyd. W. Zakrzewski. Kr. 1902, Arch. Kom. Hist. AU, IX; Diariusze sejmowe r. 1585, Wyd. A. Czuczyński, Kr. 1901; – AP w L.: Ks. grodzkie lubelskie, Rel., t. 24 k. 526, 528, 582v.–583, 586, t. 25 k. 135, t. 26 k. 422v., t. 27 k. 906v.–907, t. 29 k. 640v.–641, Ks. ziemskie lubelskie, t. 40 k. 220, 358, 600–601, t. 41 k. 234, 292, t. 44 k. 657, t. 45 k. 41, 420, 743, 867.

Henryk Gmiterek

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Anna Jagiellonka

1523-10-18 - 1596-09-09
królowa Polski
 

Jan Wężyk

1575 - 1638-05-27
prymas Polski
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.