Rzeszotarski Adam, pseud. Żmija, Junosza (1903–1971), oficer WP i Armii Krajowej. Ur. 6 II w m. Rataje koło Kutna w rodzinie ziemiańskiej; dziadkowie ze strony ojca zostali wywłaszczeni po powstaniu styczniowym; był czwartym dzieckiem Bronisława, ówcześnie zarządcy majątku, i Melanii z Żeromskich.
W l. pierwszej wojny światowej uczęszczał R. do polskiego gimnazjum w Petersburgu, dokąd była ewakuowana cała rodzina. Po powrocie do Warszawy wiosną 1918 uczył się w gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego i wstąpił do harcerstwa, brał udział w rozbrajaniu Niemców. Gdy ojciec objął zarząd majątku w pow. mławskim, rodzina przeniosła się do Ciechanowa, gdzie R. uzyskał świadectwo dojrzałości w Gimnazjum im. Zygmunta Krasińskiego w r. 1923. Następnie ukończył (1925) kurs unifikacyjny Szkoły Podchorążych w Warszawie, a w r. 1927 Oficerską Szkołę Kawalerii w Grudziądzu (późniejsze Centrum Wyszkolenia Kawalerii ). Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem od 15 VIII t.r., otrzymał przydział do 11.p. ułanów stacjonującego w Ciechanowie. W r. 1929 awansowany do stopnia porucznika ze starszeństwem od 15 VIII, pełnił R. kolejno funkcje dowódcy plutonu ciężkich karabinów maszynowych, plutonu łączności, zastępcy dowódcy szwadronu, wreszcie oficera mobilizacyjnego i adiutanta pułku. Odbył w toku służby liczne szkolenia i kursy doskonalące w CWK w Grudziądzu i szkole łączności w Zegrzu. Awansował do stopnia rotmistrza w r. 1935, wytypowany na studia do Wyższej Szkoły Wojennej, zdał do niej egzamin wstępny w r. 1939. Wybuch wojny udaremnił te plany jak również przydział do adiutantury Naczelnego Wodza.
We wrześniu 1939 jako adiutant dowódcy pułku R. przeszedł cały szlak bojowy jednostki w składzie Mazowieckiej Brygady Kawalerii (Armia «Modlin»). Kontuzjowany 6 IX, po rozbiciu pułku pod Suchowolą (26 IX) na Lubelszczyźnie, R. uniknął niewoli. Przedostał się do Warszawy, gdzie przebywał w Szpitalu Ujazdowskim. W końcu 1939 wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski, następnie był oficerem Związku Walki Zbrojnej–Armii Krajowej (ZWZ–AK). W ZWZ współpracował z mjr. (ppłk.) Janem Nepomucenem Gorazdowskim, szefem wydz. organizacyjnego Okręgu Warszawskiego ZWZ. W dn. 1 VI 1941 wyznaczony został na komendanta rejonu Marymont obwodu II Żoliborz. Zorganizował ten rejon i rozwinął w nim pracę szkoleniową i wychowawczą. Był również komendantem jednego z czterech oddziałów konspiracyjnej szkoły podchorążych im. gen. W. Sikorskiego w Warszawie. W dn. 3 V 1944 awansowany został do stopnia majora, o czym Komenda Obwodu powiadomiła go dopiero po upadku powstania.
W powstaniu warszawskim R. jako liniowy dowódca Rejonu II «Żmija» dowodził obszarem obejmującym Marymont, część Dolnego Żoliborza od placu Wilsona do zbiegu ul. Krasińskiego z Wybrzeżem Gdańskim. W krytycznych dniach (1/2–3 VIII), kiedy główne siły obwodu II «Żywiciel» (ppłka Mieczysława Niedzielskiego) opuściły Żoliborz udając się do Kampinosu, oddział R-ego, w dużej mierze improwizowany, był jedyną jednostką powstańczą, która pozostała na Żoliborzu. Po powrocie oddziałów powstańczych z Kampinosu i okrzepnięciu obrony, R. dowodził całością zgrupowania do 15 IX t.r., kiedy w czasie natarcia niemieckiego na Marymont stracił całą rodzinę. Niezdolny po tej tragedii do dalszego dowodzenia przekazał je por. «Szrapnelowi» (Tadeuszowi Jędrychowskiemu) przechodząc do dyspozycji dowódcy obwodu. U schyłku powstania, po ciężkim zranieniu Jędrychowskiego, powrócił jednak na poprzednie stanowisko. Po powstaniu przebywał w obozach jenieckich: Sandbostel (Stalag XIA), Lubeka (Oflag XC), Gross Lübars (Oflag XI A), Oberlangen (Oflag VI C). Po zakończeniu wojny służył w 6 p. pancernym «Dzieci Lwowa» w II Korpusie we Włoszech, gdzie w styczniu 1946 zweryfikowany został w stopniu majora.
Po rozwiązaniu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w czerwcu 1947, powrócił do kraju i osiadł w Ciechanowie. Pracował w wielu instytucjach, m. in.: w Dziale Transportu Powszechnej Spółdzielni Spożywców, Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów, a także jako nauczyciel geografii w Technikum Ekonomicznym dla Pracujących. W r. 1961 przeszedł na rentę inwalidzką. Zmarł 13 IV 1971 w Ciechanowie i pochowany został w kwaterze zgrupowania «Żmija» na cmentarzu Komunalnym na Powązkach (dawny Wojskowy). Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938), Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1944), Krzyżem Virtuti Militari V kl. i Krzyżem Armii Krajowej. W kościele Św. Stanisława Kostki na Żoliborzu znajduje się tablica pamiątkowa R-ego ufundowana przez rodzinę.
Żonaty (od r. 1929) z Zofią z Waliszewskich, miał R. syna Jana (ur. 1931); oboje zostali rozstrzelani wraz z matką Zofii, Marią, 14 IX 1944 w masowym mordzie mieszkańców Marymontu. W r. 1946 ożenił się R. w Rzymie z Lucyną Kamińską (zm. 1991), żołnierzem AK, pseud. Ewa, łączniczką komórki oddziału II Komendy Głównej AK o krypt. Akademia. Z małżeństwa tego miał R. synów: Adama (ur. 1946), lekarza, Marka (ur. 1948), germanistę, oraz córkę Magdalenę (ur. 1953), ekonomistkę.
Fot. w Mater. Red. PSB; – Rocznik oficerski, W. 1928, 1932; – Bartoszewski W., 1959 Dni Warszawy, Wyd. 2, Kr. 1984; Borkiewicz A., Powstanie Warszawskie, W. 1964; Cmentarz Komunalny Powązki dawny Wojskowy w Warszawie, W. 1989; Dunin-Wąsowicz K., Na Żoliborzu 1939–1945, W. 1984; Jurga T., Karbowski W., Armia „Modlin” 1939, W. 1987; Kliszko Z., Powstanie Warszawskie, W. 1967; Ludność cywilna w Powstaniu Warszawskim, W. 1974 I cz. 2, III; Malinowski K., Żołnierze łączności walczącej Warszawy, W. 1983; Miłobędzki J., Myślicki A., Zgrupowanie „Żmija” Żoliborskiego Obwodu AK w Powstaniu Warszawskim, 1944 r., „Wojsk. Przegl. Hist.” 1987 nr 3 s. 123–54 (wspólna fot.); Podlewski S., Rapsodia Żoliborska, W. 1979 I–II (fot.); – „Roczn. Warsz.” [R.] 13: 1975 s. 414; „Życie Warszawy” 1971 nr 91 s. 7, 8, 1991 nr 30 s. 5, 16 (nekrolog żony);– Krzymiński A. K., Życiorys R-ego (w posiadaniu rodziny); – Informacje syna R-ego Marka z W.
Marek Getter