Manteuffel (Manteuffel-Szoege) Marian Józef Ignacy, pseud. Marian Sey (1871–1941), bankowiec, pisarz, działacz ruchu społeczno-katolickiego. Ur. 26 X w Rydze. Był piątym synem dziedzica dóbr Taunagi i Mizany w gub. inflanckiej i powstańca z r. 1863 Ryszarda (1831–1887) oraz Jadwigi z Benisławskich, bratem Ignacego (zob.) i Leona (zob.). M. studiował w l. 1890–6 na politechnice w Rydze, gdzie należał do korporacji «Arkonia». Po studiach podjął pracę w bankowości, początkowo jako pomocnik dyrektora w jednym z banków petersburskich, później w Król. Pol. W tym czasie wykazywał duże zainteresowanie sprawami literatury i sztuki. Korespondował z E. Orzeszkową, pozostawał w kontakcie z innymi pisarzami i artystami (m. in. z S. Żeromskim i K. Szymanowskim). W r. 1902 wydał powieść Statyści (W.), opartą na wspomnieniach z czasów studenckich. Równocześnie nadal pracował w bankowości prywatnej, w l. ok. 1910 – ok. 1917 w Łodzi, później w Warszawie. W czasie wyborów do Rady Miejskiej Łodzi w styczniu 1917 był członkiem komisji wyborczej. W t. r. opublikował pierwszą rozprawkę poświęconą bankowości, pt. Główniejsze braki naszych banków (W.), w której ocenił sytuację polskich instytucji kredytowych oraz wskazał na ich najważniejsze zadania po zakończeniu wojny. Po odzyskaniu niepodległości został 13 III 1919 mianowany kierownikiem sekcji kredytowej (odpowiednik dyrektora departamentu) w Min. Skarbu. T. r. brał udział w pertraktacjach z Bankiem Rzeszy Niemieckiej w sprawie przejęcia przez tenże odpowiedzialności finansowej za emitowane przez okupanta niemieckiego w latach wojny marki polskie. Później uczestniczył w rokowaniach o pożyczkę dla rządu polskiego od amerykańskiej firmy The Peoples Industrial Corp. of the United States. W momencie upadku rządu I. Paderewskiego (9 XII 1919) M. pośredniczył w imieniu arcbpa J. Teodorowicza w próbach utrzymania dotychczasowego ministra skarbu L. Bilińskiego na tymże stanowisku w gabinecie formowanym przez L. Skulskiego. W r. 1922 ogłosił pod pseud. Marian Sey zbiorek nowel pt. Handzia, których akcja rozgrywała się w środowisku ziemiańskim na Łotwie. Z Min. Skarbu ustąpił dość szybko i przeszedł ponownie do pracy w bankowości prywatnej. Został jednym z dyrektorów Banku Ziemiańskiego w Warszawie. Równocześnie podjął działalność w Związku Banków w Polsce, w którym do 13 XI 1923 był członkiem Komisji Dyscyplinarnej. W końcu lat dwudziestych należał do Zarządu Tow. Przemysłu Leśnego «Eksplolas», którego celem był handel drewnem i eksploatacja lasów na Białostocczyźnie, oraz do Rady Nadzorczej Pierwszego Polskiego Tow. Kąpieli Morskich, zajmującego się turystycznym zagospodarowaniem Gdyni i Kamiennej Góry. Po wycofaniu się z pracy w bankowości zajął się administracją interesów Arturowej Taube (z domu Kronenberg).
W tym okresie ogłosił M. dwie prace o charakterze ekonomicznym: Istota dobrego pieniądza i jego funkcje (W. 1926) oraz Kapitał w gospodarstwie narodowym (W. 1927). W pierwszej z nich poddał krytyce teorie nominalistów i wypowiedział się za emisją pieniądza w oparciu o złoto. W drugiej, poświęconej wykładowi zasad tworzenia i reprodukcji kapitału, atakował etatystyczne koncepcje w polityce gospodarczej. W obu występował jako rzecznik doktryny klasycznej ekonomii liberalnej. W r. 1930 wydał książkę Bankowość w Polsce (W. 1930), poświęconą zarówno ocenie rozwoju polskiej bankowości od r. 1914, jak i krytycznemu zreferowaniu poglądów różnych kierunków społeczno-ekonomicznych na rolę instytucji kredytowych. M. stanął w niej na pozycjach doktryny społeczno-katolickiej. Jej koncepcjom pozostał wierny w następnych latach w artykułach drukowanych w piśmie inteligencji katolickiej „Prąd”, firmowanym przez Stowarzyszenie Akademickiej Młodzieży Katolickiej «Odrodzenie», oraz w rozprawkach Kapitalizm, socjalizm i katolicka doktryna społeczno-ekonomiczna na tle katastrofy świata (W. 1933), Gospodarstwo – bez Boga (w: „Życie gospodarcze a ekonomika społeczna”, Lw. 1933), Problem polskiego stanu średniego (P. 1937), Szkice społeczne (P. 1937), Ustrój korporacyjny w poszczególnych krajach (w: „Korporacjonizm”, L. 1939 II). Wymienione książki, jak i referaty wygłaszane na różnych konferencjach działaczy katolickich (np. na Studium Katolickim w Warszawie), poświęcone były popularyzacji założeń katolickiej myśli społecznej, a szczególnie korporacjonizmowi chrześcijańskiemu. W niektórych rozwijał M. też postulaty dotyczące bieżącej polityki gospodarczej, wypowiadając się np. za walką ekonomiczną w celu spolszczenia handlu i rzemiosła. M. zmarł 29 X 1941 r. w Warszawie, pochowany został w grobowcu rodziny Taube na cmentarzu Powązkowskim.
M. ożeniony był z Teodorą Taube (9 XI 1882 – 15 V 1927), córką ziemianina Artura i Teresy Bierzyńskiej. Teodora Manteufflowa przetłumaczyła książkę J. Jörgensena „Pielgrzymki franciszkańskie” (W. 1928). M. miał z nią dwóch synów: Eryka (ur. 1919 i zmarłego po kilkunastu dniach) i Andrzeja (1911–1965), prawnika, porucznika 1 p. szwoleżerów w r. 1939, po wojnie zamieszkałego w Kanadzie.
Olszewicz, Lista strat kultury pol.; Schmidt G., Die Familie v. Manteuffel. II Abteilung: Freiherrlich Kurländsche Linie, Berlin 1909 (fot.); Uruski; – Banki w Polsce 1925, W. 1925 s. 144; Księga pamiątkowa „Arkonii” 1879 – 9/V – 1929, W. 1929; – Biliński L., Wspomnienia i dokumenty. T. II 1915–1922, W. 1925; Informator m. Łodzi z kalendarzem na r. 1919, Ł. [b. r.] s. 76; Informator o spółkach akcyjnych w Polsce 1930, W. 1930; Manteuffel G., Familiennotizen aus dem Bersegall-Dritzanschen Familien-Archiv, Riga 1907 s. 25; Sprawozdanie Zarządu Banku Ziemiańskiego za r. 1927, W. 1928 s. 4; Sprawozdanie Związku Banków w Polsce za r. 1923, W. 1924; – AAN: Protokoły Rady Ministrów t. V, posiedzenie nr 44; B. Szkoły Gł. Planowania i Statystyki: Ciepielewski J., Kwestia robotnicza w katolickiej myśli społecznej w Polsce 1918–1939, W. 1960 (mszp); IBL PAN: Materiały; – Informacja bratanka Leona Manteuffla oraz Wacława Fajansa.
Zbigniew Landau