INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Antoni Siarczyński h. Sas     

Antoni Siarczyński h. Sas  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.


 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siarczyński Antoni h. Sas (1757–1842), prawnik, sekretarz Sejmu Czteroletniego. Ur. w Hruszowicach w ziemi przemyskiej, był synem Ludwika, podkomorzego sanockiego (?), i Franciszki z Chrzanowskich, bratem Franciszka (zob.).

Prawdopodobnie S. uczęszczał do szkół jezuickich w Jarosławiu, następnie uczył się prawa w Krakowie (brak jego wpisu w albumie studentów). Od r. 1781 zatrudniony był w gabinecie królewskim, najpierw jako kopista, a od r. 1786 jako sekretarz. Jesienią 1785 jeździł w sprawach majątkowych swoich rodziców do położonych za kordonem austriackim dóbr Krzywcza. Pełnił w tym czasie (1786[?]–9) również funkcję subalterna w Dep. Interesów Cudzoziemskich Rady Nieustającej. W r. 1787 należał do dworskiego otoczenia Stanisława Augusta podczas podróży do Kaniowa. W sierpniu 1788 odwiedzał razem z bratem Janem i bratową Adama Kazimierza Czartoryskiego, bawiącego z żoną w Kurowie. Informował potem króla o planowanym spotkaniu Czartoryskich z hetmanostwem Rzewuskimi w Puławach.

W czasie Sejmu Czteroletniego z polecenia króla został S. sekretarzem sejmu i konfederacji kor. po Janie Pawle Łuszczewskim; obowiązki sekretarza sejmu drugiej kadencji pełnił od stycznia 1790 (pierwszy akt podpisany jego nazwiskiem pochodzi z 11 II 1790, Vol. leg., IX 159). Fragment prowadzonego przez siebie diariusza wydał u M. Grölla jako Diariusz sejmu ordynaryjnego pod związkiem konfederacji generalnej Obojga Narodów w podwojonym posłów składzie zgromadzonego w Warszawie od dnia 16 grudnia 1791 [w rzeczywistości od 16 XII 1790 do 7 II 1791] (t. 1, cz. 1, 2, W. [1791], Wyd. 2. Kr. 1891). Diariusz S-ego był prowadzony bardzo dokładnie, znacznie lepiej niż wcześniejszy diariusz Łuszczewskiego. Pod redakcją S-ego ukazał sie też „Zbiór konstytucji i uchwał sejmu pod związkiem konfederacji w Warszawie agitującego się […] podług dat oblaty wydrukowany…” (W. 1791). Jako sekretarz sejmowy odczytywał projekty uchwał sejmowych, m. in. na sesji sejmowej 3 V 1791 czytał projekt Ustawy Rządowej. Zapewne na polecenie króla wydał później opis wydarzeń w dn. 3 i 5 V 1791 pt. Dzień 3 maju roku 1791 (W. [1791]); książka ta przypisywana czasem mylnie jego bratu Franciszkowi (W. Smoleński, W. Konopczyński) była wiernym powtórzeniem opisu sesji zawartego w jego diariuszu sejmowym, który przechowywał po zakończeniu Sejmu Czteroletniego. W r. 1792 odmówił wydania go Stanisławowi Borowskiemu, który zabiegał o to w imieniu Ignacego Potockiego i Stanisława Małachowskiego, godził się jedynie udostępnić go do skopiowania. W r. 1794 mimo nacisków naczelnego dowódcy wojsk rosyjskich w Polsce I. Igelströma i Rady Nieustającej S. również nie oddał przechowywanych papierów. Jeszcze w grudniu 1795 zamierzał wydać drukiem całość diariusza i prosił króla o pieniądze na ten cel (ostatecznie diariusz sejmowy łącznie z całym Arch. Sejmu Czteroletniego został w r. 1808 przekazany przez Łuszczewskiego i S-ego Warszawskiemu Tow. Przyjaciół Nauk). Za prace sekretarza sejmowego oprócz pensji dostał S. gratyfikację w wysokości 1 tys. dukatów. Pieniędzy tych jak twierdził, użył na opłacenie druku fragmentów diariusza.

W czasie sejmu grodzieńskiego w r. 1793 przebywał S. w Warszawie, skarżył się na szykany ambasadora rosyjskiego J. Sieversa, który miał go jakoby wykreślić z listy płatnych urzędników królewskich. Z początkiem 1794 r. S. został jednym z administratorów «do masy Teppera i Szulca», wyznaczonych przez Komisję Sądową do sprawy upadłości sześciu banków. Jako niepensjonowany członek administracji miał obowiązek uczestniczenia w obradach plenarnych.

W powstaniu kościuszkowskim S. nie brał udziału; w r. 1795 po wywiezieniu króla do Grodna korespondował z nim, proponując usługi m. in. przy redagowaniu pamiętników. Przedstawiając w sposób dramatyczny swoją sytuację materialną, domagał się wypłaty zaległej pensji i wyrównania strat wynikłych z powodu prowadzonych z polecenia króla transakcji finansowych. S. miał stałą, acz malejącą pensję do stycznia 1796, a więc jeszcze po abdykacji króla, dopiero w maju t. r. oficjalnie został za pośrednictwem Onufrego Kickiego powiadomiony przez króla, że nie jest już u niego na służbie.

W Ks. Warsz. był S. prezesem Komisji Likwidacyjnej dep. siedleckiego, a od r. 1812 (do r. 1826) sędzią pokoju pow. stanisławowskiego, w którym nabył dobra Starogród. W r. 1817 starał się bezskutecznie u cara Aleksandra I o emeryturę za swoją pracę w gabinecie Stanisława Augusta. W r. 1818 został deputowanym na sejm z obwodu stanisławowskiego (pow. stanisławowski i siennicki) woj. mazowieckiego. Został mianowany sekretarzem sejmu, co zarówno on, jak pozostali uczestnicy obrad, traktowali jako nawiązanie do tradycji Sejmu Czteroletniego. S. wydał drukiem Diariusz sejmu Królestwa Polskiego 1818, W. 1818 I–III, również w wersji francuskiej Diète du Royaume de Pologne 1818), bardzo sumiennie zredagowany. Przy wydawaniu diariusza doszło do zatargu między S-m a sekretarzem stanu gen. Franciszkiem Ksawerym Kosseckim, który polecił usunąć z diariusza teksty pewnych wystąpień poselskich. S. zażądał rozkazu na piśmie, gdyż polecenie to uznał za sprzeczne z przysięgą sekretarza sejmowego; ostatecznie rozkaz otrzymał i mowy usunął, ale jak twierdził później, stało się to przyczyną niechęci do niego namiestnika Król. Pol. Józefa Zajączka.

Jako deputowany na kolejnych sejmach (1818–21) S. nie wykazywał się praktycznie żadną aktywnością. W r. 1821 pełnił funkcję marszałka sejmiku pow. stanisławowskiego, a w l. 1821–7 prezesa Rady Obywatelskiej Woj. Mazowieckiego. Dn. 6 III 1827 S. otrzymał nominację na nadzwycz. radcę stanu, przyznaną mu na własną prośbę zamiast Orderu św. Stanisława II kl., który miał otrzymać za swoją działalność jako sędzia pokoju. W powstaniu 1830 r. nie brał udziału. W r. 1837 w związku z trudnościami, jakie miał z wylegitymowaniem się ze szlachectwa, starał się o zaliczenie go w poczet rzeczywistych członków Rady Stanu, co zapewniłoby mu dziedziczne szlachectwo. Ostatecznie w r. 1841 wylegitymował się ze szlachectwa na podstawie akt potwierdzających, iż był sekretarzem sejmowym w l. 1790–2. Zmarł w początkach stycznia 1842.

S. był żonaty (od 16 VI 1796) z Franciszką Kuszlówną, córką Michała i Teresy z Ossolińskich, 1. v. Janową Czarnocką, podczaszyną drohicką; miał z nią głuchoniemego syna Władysława Michała (ur. 12 IX 1797). Opiekował się pasierbem Ksawerym Czarnockim, łożąc na jego edukację u pijarów i w Theresianum w Wiedniu.

 

Estreicher, XXVIII; Estreicher w. XIX, IV 229; Nowy Korbut, VI cz. 1; Enc. Org., XXIII 381; Boniecki, III, VII, XII; Stupnicki H., Herbarz polski, Lw. 1862 III; Żychliński, VII; – Bartoszewicz K., Księga pamiątkowa setnej rocznicy ustanowienia Konstytucji 3 Maja, Kr. 1891 s. 275; Czaja A., Między tronem, buławą a dworem petersburskim, W. 1988 aneks 2; Grześkowiak-Krwawicz A., Walka publicystyczna o Konstytucję 3 Maja, w: Sejm Czteroletni i jego tradycje, Pod red. J. Koweckiego, W. 1991; Kalinka W., Sejm Czteroletni, W. 1991 II; Kornatowski W., Kryzys bankowy w Polsce 1793 r., W. 1937; Korzon, Wewnętrzne dzieje, III; Kranshar, Tow. Warsz. Przyj. Nauk, I; Pilat R., O literaturze politycznej Sejmu Czteroletniego, Kr. 1872 s. 197; Rolle A. J., Wybór pism, Kr. 1966 II; Rostworowski E., Sprawa aukcji wojska na tle sytuacji politycznej przed sejmem czteroletnim, W. 1957; Rymszyna A., Gabinet Stanisława Augusta, W. 1962; Smoleński W., Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897; tenże, Publicyści anonimowi z końca XVIII wieku, „Przegl. Hist.” T. 14: 1912 s. 214; – Diariusz sejmu Królestwa Polskiego 1818, W. 1818 I 20; Dziennik posiedzeń izby poselskiej w czasie sejmu Królestwa Polskiego w roku 1820, W. [1820] s. 78; Kalendarzyk polityczny pijarski, W. 1813–21; Lelewel P., Pamiętniki i diariusz domu naszego, Wr. 1966; Mater. do dziej. Sejmu Czteroletniego, IV, VI; Naruszewicz A., Korespondencja, Wr. 1959; Nowy kalendarzyk polityczny, W. 1819–26, 1828–30; Prek K., Czasy i ludzie, Wr. 1959; Tajna korespondencja z Warszawy do Ignacego Potockiego 1792–1794, W. 1961; Vol. leg., IX; – „Dzien. Warsz.” 1852 nr 58; „Gaz. Codz.” 1842 nr 9; – AGAD: Arch. Sejmu Czteroletniego, 19 (sesje 3 i 5 maja 1791), Kor. St. A. t. 2 k. 982, 1007n., 1012, 1063, 1065, 1097, t. 3b k. 476, 478n., t. 9a k. 219, Sekretariat Stanu Król. Pol. 54/1827, II Rada Stanu 156 s. 141, Deputacja szlachecka i kancelaria marszałka szlachty guberni warszawskiej, 208 k. 90–97, 423 poz. 217, 470 poz. 15; B. Czart.: rkp. 698, 723, 736, 930; B. Jag.: rkp. 52/61 s. 390 (Konopczyński W., Polscy pisarze polityczni XVIII wieku, cz. 2: Sejm Czteroletni, [mszp.]); B. Ossol.: rkp. 1113.

Anna Grześkowiak-Krwawicz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Seweryn Goszczyński

1801-11-04 - 1876-02-25
poeta
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Leon Potocki h. Pilawa

1799-07-14 - 1864-12-12
pamiętnikarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.