INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Eliasz Arciszewski h. Prawdzic  

 
 
Biogram został opublikowany w 1935 r. w I tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Arciszewski Eljasz, h. Prawdzic, arjanin, syn Eljasza i Heleny Zakrzewskiej, a starszy brat Krzysztofa, urodził się ok. 1590 w Rogalinie. Studja odbywał w Rakowie i wtedy już okazał żyłkę rycerską, przykładając się do obrony Rakowa podczas rokoszu Zebrzydowskiego. W r. 1619 udał się na dwór Krzysztofa Radziwiłła i walczył pod jego dowództwem w Inflantach w l. 1621–2. Za udział w zabójstwie K. Brzeźnickiego (1623) skazany na infamję, uszedł do Holandji i zaciągnął się tam do wojska (wiosna 1624). Tegoż roku powrócił jednak na krótko do Polski. Skolei zaciągnął się do wojska duńskiego; jako posłaniec króla Chrystjana IV, bawił potem w Polsce w r. 1630, podejrzewany wówczas o udział w intrygach politycznych Radziwiłła przeciw Zygmuntowi III. W r. 1633 wrócił do Polski w randze pułkownika piechoty, walczył dzielnie pod Smoleńskiem, w nagrodę za co, jako wybitny organizator i inżynier wojskowy, został pierwszym jego komendantem, poczem przeszedł na Ruś pod rozkazy St. Koniecpolskiego. W r. 1635 uczestniczył w przygotowaniach do wojny szwedzkiej. W następnym roku wyjechał do Holsztynu w zamiarze ożenku. W jesieni 1637 r. posłuje do Danji, a w r. 1642 do Holandji i Danji. W r. 1646 powierzył mu król zwerbowanie 1200 piechoty na wojnę turecką. Po wycofaniu się z wojska wrócił do gminy arjańskiej; po śmierci Władysława IV bronił zasady równouprawnienia arjan przeciwko katolikom i prawosławnym. Z tego okresu zostały listy otwarte do marsz. nadw. Kazanowskiego (w rkp.), oraz do Jana Kazimierza (Scriptum cuiusdam equitis Poloni, qui regi ipsi rationem reddit conscientiae suae, quod relictis aliis religionibus uni quam vocant Arianam se addixerit).

 

Kraushar Al., Dzieje Krz. z Arciszewa, Petersburg 1892–3; Czołowski Al., Marynarka w Polsce, Lw. 1922, s. 156–157; Korzon Tad., Dzieje wojen i wojskowości, Lw. 1923, I 271–276, 280; Lengnich, Gesch. d. preus. Lande, Danzig 1729, VI 79–125; Estr.; Władysława IV listy…, wydał A. Grabowski, Kr. 1845.

Władysław Czapliński

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.