Ręczajski Hieronim h. Rogala (zm. 1613), archidiakon krakowski, kanclerz bpa Bernarda Maciejowskiego. Był synem Wojciecha (zob.) i Katarzyny z Olędzkich.
W r. 1592 R. udał się na studia do Padwy i t. r. wpisał się do albumu nacji polskiej tamtejszego uniwersytetu, 22 IX 1593 immatrykulował się na Uniw. Prawników, od 9 I do 31 VII 1595 był konsyliarzem nacji polskiej, w r. 1598 został syndykiem Uniw. Prawników, w którego zebraniach uczestniczył do 17 XI t. r. Był w Padwie 30 VII 1599, kiedy to wpisał się do albumu nacji polskiej w imieniu woj. łęczyckiego Stanisława Mińskiego. Dn. 25 V 1602 wszedł do kapituły katedralnej krakowskiej, instytuowany przez bpa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego a prezentowany przez Zygmunta III, i objął kanonię fundi Krzesławice. Miał wówczas tylko niższe święcenia, lecz już 20 X t. r. otrzymał święcenia subdiakońskie, 6 XII diakońskie i 21 XII kapłańskie. Dn. 4 IV 1603 został wybrany przez kapitułę (z dwóch kandydatów przedstawionych przez bpa) na archidiakona krakowskiego, pod warunkiem, że w ciągu roku uzyska doktorat prawa lub teologii. Nie wiadomo, aby to zobowiązanie wypełnił, lecz jego stanowisko archidiakona nie było później kwestionowane. Darzony względami przez Maciejowskiego należał do grona jego najbliższych współpracowników, w r. 1604 (przed 21 IV) został jego kanclerzem. W l. 1605 i 1606 był deputatem kapituły na sejmy. Po przejściu Maciejowskiego na arcybiskupstwo gnieźnieńskie utrzymał swoją mocną pozycję w kapitule, tym bardziej, iż nowy bp Piotr Tylicki był – jak się wydaje – dawnym przyjacielem rodziny. Dn. 4 X 1606 przekazał R. kapitule księgę wizytacji w imieniu Maciejowskiego. W r. 1607 był jednym z przedstawicieli kapituły na odprawionym 20 IX w kolegiacie Wszystkich Świętych w Krakowie synodzie diecezjalnym i został zeń delegowany do Warszawy na wyznaczoną przez sejm komisję w celu zawarcia układu między stanem duchownym a świeckim, m. in. w sprawie dziesięcin (compositio inter status). Mające się rozpocząć 11 XI 1607 rokowania nie doszły do skutku z powodu nieobecności większości deputatów szlacheckich. Po raz trzeci reprezentował R. kapitułę krakowską na sejmie 1609 r. i w jesieni t. r. ponownie jeździł do Warszawy na wyznaczoną przez sejm na 16 XI komisję w sprawie kompozycji inter status. I tym razem jednakże nie zawarto układu. Donosząc do Rzymu o przeciągających się pertraktacjach, wskazywał R. na złą wolę szlachty i podkreślał, że niezależnie od wrogiego stanowiska różnowierców zawarcie porozumienia utrudniają «catholici autem politici, inimici ecclesiasticae libertatis…».
Począwszy od 4 IX 1609 przesyłał R. z Krakowa relacje do kardynała sekretarza stanu S. Borghese, zastępując w tej czynności nuncjusza papieskiego F. Simonettę, który wyjechał z królem na Litwę. Relacje te wysyłał R. przez okres prawie 2 lat (do sierpnia 1611). Informował w nich o bieżących wydarzeniach politycznych, o sprawach kościelnych, przekazywał relacje o nastrojach w związku z wojną moskiewską, dzielił się własnymi obserwacjami (listy od 4 IX do 2 II 1611 ogłosił w poważnych fragmentach A. Theiner w „Vet. Mon. Pol. et Lith.” t. III, kilka dalszych jest w odpisach w B. PAN w Krakowie, rkp. 8411). W r. 1611 poświęcił R. kamień węgielny pod budowę kościoła p. wezw. Św. Michała dla karmelitów bosych w Krakowie. Dodatkowym beneficjum R-ego była kustodia w kolegiacie kieleckiej; zrezygnował z niej 14 IV 1610 i tegoż dnia otrzymał od Tylickiego bogato uposażoną plebanię w Piotrowinie (16 IV ustanowił dla niej komendariusza). W lipcu 1612 został R. mianowany przez Zygmunta III sekretarzem poselstwa udającego się pod przewodnictwem bpa łuckiego Pawła Wołuckiego do Rzymu w celu złożenia obediencji Pawłowi V oraz podjęcia starań o pomoc finansową papieża na wojnę z Moskwą. W ramach przygotowań do podróży 12 X 1612 złożył R. w kapitule swój testament (opieczętowany) oraz ustanowił prokuratorów, którzy mieli go zastępować przez okres nieobecności w Krakowie. Po raz ostatni wziął udział w posiedzeniu kapituły 31 X i w listopadzie wyruszył w orszaku Wołuckiego do Rzymu, dokąd przybył w grudniu. W drogę powrotną wyruszono w kwietniu 1613 i 25 V t. r. poselstwo było w Krakowie. R. zmarł wkrótce po powrocie. W aktach kapitulnych nie zanotowano daty jego śmierci. Pochowano go 21 VI 1613 w grobowcu Maciejowskich w katedrze krakowskiej. Brak jest informacji o otwarciu zdeponowanego w kapitule testamentu, w którym – jak podano na zamieszczonym w katedrze epitafium – cały swój majątek zapisał karmelitom bosym. Dn. 17 II 1614 Jan Fox, jako egzekutor testamentu, przekazał kapitule 200 złp., które R. przeznaczył na swój aniwersarz.
Estreicher; Łętowski, Katalog bpów krak., IV; – Historia Kościoła w Polsce, P.–W. 1974 I cz. 2; Wanat B. J., Zakon karmelitów bosych w Polsce, Kr. 1979; – Arch. nacji polskiej w uniw. padewskim, I; Starowolski, Monumenta Sarmatarum; Vet. Mon. Pol., III 302 i n., 330 i n., 344; Wielewicki, Dziennik, II–III; – Arch. Kapituły Katedr. w Kr.: Acta actorum IX k. 168–169, 239, 251, 380, 408, X k. 66v., 96v., 100, 164, 169v., 255, 320, 345, XI k. 62, 77, 108v., 159; Arch. Metropol. w Kr.: Acta episcopalia t. 36 k. 39, 68v., 92, 253, t. 38 k. 352, 353v., A[cta] V[isitationis] 4 s. 85, 117, 145, Liber ordinatorum, 2 s. 190, 193; B. PAN w Kr.: rkp. 8397 k. 31, 170, rkp. 8411 k. 169–171, 173–175, 179, 202–208.
Halina Kowalska