INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Andrzej Sierakowski h. Dołęga      Oznaymienie króla nowo obranego na sejmie walnym elekciey (...) 27ma Iunij, Anno 1697 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - sygn.: SD XVII.4.15565 - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja: iPSB.

Jan Andrzej Sierakowski h. Dołęga  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sierakowski Jan Andrzej h. Dołęga (ok. 1640 – ok. 1698), kasztelan bełski. Był synem pisarza polnego kor., Andrzeja (zob.) i Katarzyny z Ostrorogów (zm. 13 V 1674).

S., po ukończeniu w r. 1644 nauki u jezuitów, służył od r. 1665 w wojsku kor. w chorągwi woj. ruskiego Stanisława Jabłonowskiego. W r. 1672 został po raz pierwszy marszałkiem sejmiku bełskiego i posłem na drugi sejm t.r. Przed 18 X t.r. uzyskał godność stolnika bełskiego. Wziął udział w zjeździe pospolitego ruszenia bełskiego, które w końcu października t.r. dołączyło pod Lublinem do konfederatów gołąbskich. W grudniu t.r. został obrany sędzią konfederackim w swoim województwie. Czynnym działaczem samorządu szlacheckiego pozostał także w l.n. Był marszałkiem sejmików (1674, 1685), wielokrotnie zasiadał w lokalnych sądach skarbowych (1680, 1682, 1685, 1686), reprezentował szlachtę bełską w komisji hibernowej (1674) i wojskowej (1676, 1696), obierany był do sądów kapturowych w bezkrólewiach (1673 i 1696 jako wicemarszałek), posłował od województwa do króla (1685, 1689). W ostatnich latach życia administrował lokalnym podatkiem czopowego i szelężnego. Posłował z woj. bełskiego na sejm elekcyjny 1674 r. «Dobrze zapracowane merita» S-ego jako posła na sejm 1683 zyskały specjalną pochwałę i gratyfikację szlachty bełskiej.

S. był jednak przede wszystkim żołnierzem. Uczestniczył w większości kampanii wojennych tego czasu. Od r. 1674 był rotmistrzem chorągwi pancernej, a od r. 1683 miał w kompucie kor. także chorągiew lekką. W r. 1683 nie wziął udziału w odsieczy wiedeńskiej pozostawiony przez hetmana w. kor. Stanisława Jabłonowskiego na Podolu na czele kilku chorągwi jazdy. Latem t.r. prowadził na pograniczu tureckim głównie działania rozpoznawcze, zaś w końcu września, pozostając pod ogólną komendą kaszt. krakowskiego Andrzeja Potockiego, przystąpił do blokady tureckiego garnizonu w Kamieńcu Podolskim. W październiku t.r., kryjąc się przez kilka dni w lasach, nagłym atakiem zniszczył zmierzające do Kamieńca posiłki liczące podobno 2 tys. ludzi oraz opanował konwój z zaopatrzeniem dla twierdzy. Nad Dniestrem operował do końca t.r., ubezpieczając granicę mołdawską i zwalczając czambuły tatarskie. Zasługi wojenne miały z pewnością duży wpływ na awans S-ego także w hierarchii urzędniczej. Dn. 25 I 1685 został jednym z kandydatów do urzędu podkomorzego bełskiego, a 29 I t.r. uzyskał królewską nominację, chociaż nie był pierwszym kandydatem wskazanym przez szlachtę.

W czerwcu 1685, pod nieobecność Jabłonowskiego, dowodził S. całym wojskiem kor. na Rusi. Posłował na sejm w r. 1688, podczas którego został mianowany kasztelanem bełskim. Na przełomie l. 1690 i 1691 ciężko chorował i spisał testament, mianując hetmana S. Jabłonowskiego na jednego z jego wykonawców. Brał udział w kampanii mołdawskiej 1691 r. We wrześniu i październiku t.r. dowodził dużym taborem, który pokonując znaczne trudności dotarł ze Śniatynia do armii królewskiej operującej nad Seretem. Dostarczył zaopatrzenie oraz przyprowadził do obozu sporą liczbę spóźnionych oddziałów (mówiono o 3 tys. ludzi). W końcu 1693 r. został wyznaczony na regimentarza wojska pozostawionego na pograniczu polsko-tureckim i zapewne pełnił tę funkcję w ciągu zimy 1694. Należał wówczas do dość bliskich współpracowników hetmana Jabłonowskiego. Uczestniczył w sejmie konwokacyjnym 1696 r., podczas którego został powołany do komisji wojskowej i skarbowej. Jesienią t.r. i wiosną 1697 jako komisarz brał udział w rokowaniach ze skonfederowaną armią kor.; nie odegrał w nich jednak znaczniejszej roli. Uczestniczył następnie w elekcji Augusta II. W kompucie wojska kor. w r. 1698, wystawionym na kampanię podhajecką, miał S. chorągiew pancerną w pułku hetmana w. kor. i chorągiew wołoską w pułku Balcera Wilgi.

S. posiadał m.in. dobra Żabcze (główna siedziba S-ego) i Sawczyn w woj. bełskim. Był ponadto posesorem star. tyszowieckiego (od r. 1692) oraz dzierżawcą wójtostwa we Wrotkowie koło Lublina. Należał do fundatorów Bractwa Dobrej Śmierci przy kościele jezuickim w Lublinie (1693). Zmarł nagle we Lwowie 7 XII 1698.

S. był żonaty dwukrotnie: jego pierwszą żoną (od r. 1673) była Katarzyna ze Stadnickich (zm. 29 VI 1689), córka kaszt. przemyskiego Wiktoryna, drugą – poślubioną ok. r. 1697 – Ludwika z Dąmbskich, wdowa po łowczym lit. Franciszku Denhoffie; po śmierci S-ego wyszła ona za woj. czernihowskiego Piotra Potockiego. Z pierwszego małżeństwa S. pozostawił synów: Michała (ur. 26 IX 1688) i Józefa (zob.) oraz córki: Izabelę, zamężną 1.v. za cześnikiem halickim Jakubem Kalinowskim, 2.v. za star. kaniowskim Zielińskim, i Mariannę zamężną Łosiową.

Zachowały się spisane przez S-ego «notaty historyczne» z l. 1648–98 oraz prywatno-majątkowe «konnotaty» z l. 1664–97 (B. Czart.: rkp. 862 s. 45–55).

 

Boniecki, IV 178; Kossakowski. Monografie, III 1; Niesiecki; Urzędnicy, III/2; Rogalski L., Dzieje Jana III Sobieskiego, W. 1847 s. 436, 442, 459, 507; Urbański T., Rok 1683 na Podolu, Ukrainie i w Mołdawii, Lw. 1907 s. 16, 17, 20, 21; Wagner M., Kadra oficerska armii koronnej w drugiej połowie XVII w., Tor. 1992 s. 17, 122, 130; tenże, Rotmistrze jazdy koronnej w II połowie XVII w., Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XXXV, 1993 s. 67, 75; Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji armii, tamże 1961 VII/2, 1962 VIII/1, 1963 IX/1: tenże, Wiedeń 1683, W. 1983; Wojtasik J., Materiały do dziejów kampanii podhajeckiej 1698, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XV, 1969 cz. 2; Załęski, Jezuici, IV 1; Zdzitowiecka-Jasieńska H., Konfederacja Baranowskiego w dobie bezkrólewia po Janie III, Wil. 1930 s. 17 (w literaturze określany czasem mylnie jako Mikołaj Sierakowski); – Akta grodz. i ziem., XXII; Sarnecki S., Pamiętnik z czasów Jana Sobieskiego, Wr. 1958; Vol. leg., V 304, 842, 843, 848, 922; – AGAD: Arch. Publ. Potockich 163a t. 25 s. 612–613, Arch. Radziwiłłów, Dz. II ks. 22 s. 123, Dz. V nr 5722/I s. 14, ASK Dz. 85 ks. 80 k. 14, Dz. 86 ks. 51 s. 182, Sigillata t. 14 s. 109, AZ 543 nr 2614; AP w L.: Castr. Grabov. nr 86 s. 1540–1541, 1543–1544, nr 92 s. 1858, nr 101 s. 978, 979, 985, Castr. Lub. nr 69 k. 1029v.–1030v., nr 21921 k. 107, 148, Terr. Lub. nr 86 k. 449v.–451v., 1162–1162v.; B. Czart.: rkp. 179 s. 802, rkp. 390 s. 412; B. Ossol: rkp. 407 s. 377–380, rkp. 15964 Cz. 1 s. 353, 763, 829, 839, 861, 883, 917, Cz. 2 s. 13, 23, 33, 71, 165, 197, 199, 223, 255, 259, 271, 281, 307, 329, 425, 457, 479, 541.

Eugeniusz Janas

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.        

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

szkoły jezuickie, kasztelania bełska, teść - Kasztelan Lubaczowski, służba w wojsku koronnym, walki z Tatarami, konfederacja gołąbska 1672, elekcja Augusta II w 1697, sejm 1674 elekcyjny, warszawski, herb rodu Dołęgów, posłowanie z Woj. Bełskiego, rotmistrzostwo chorągwi pancernej, ojciec - pisarz polny koronny, marszałkostwo sejmikowe, teść - Kasztelan Przemyski, żona - Stadnicka, sejm 1672 (V-VI), nadzwyczajny, warszawski, pospolite ruszenie Woj. Bełskiego, dobra w Woj. Bełskim, sejm 1696, konwokacyjny, warszawski, matka - starościanka kolska, starostwo tyszowieckie (Woj. Bełskie), sejmiki bełskie, dzieci - 4 (w tym 2 synów), służba w chorągwi pancernej, królewszczyzny w Woj. Bełskim, sejm 1683, zwyczajny, warszawski, pertraktacje z konfederacjami wojskowymi, rodzina Sierakowskich (ze Starego Sierakowa) h. Dołęga, posłowanie od sejmiku do Króla, zięć - Łoś, sędziostwo kapturowe, matka - wojewodzianka poznańska, testamenty XVII w., zięć - Kalinowski, wuj - Podstoli Wielki Koronny, sąd grodzki lubelski, procesy przed Trybunałem Koronnym, dzierżawa wójtostw, kampania mołdawska 1691, matka - podczaszanka koronna, syn - dyplomata, bezkrólewie po śmierci Króla Michała 1673, syn - poseł na sejm I RP, matka - starościanka garwolińska, wuj - poseł na sejm I RP, ojciec - poseł na sejm I RP, ojciec - rotmistrz husarski, wuj - starosta w Woj. Ruskim, wuj - Krajczy Wielki Koronny, wuj - starosta w Woj. Brzeskim kujawskim, wuj - starosta w Woj. Podlaskim, syn - starosta w Woj. Kijowskim, wuj - marszałek sejmu I RP, regimentaria wojsk koronnych, syn - konfederat dzikowski, syn - Strażnik Wielki Koronny, sejmy XVII w. (3 ćwierć), wuj - starosta w Woj. Kijowskim, matka - kasztelanka poznańska, wuj - marszałek sejmikowy, wuj - Podczaszy Wielki Koronny, sędziostwo konfederackie, wuj - starosta w Woj. Inowrocławskim, matka - Ostrorogówna (z Ostroroga), wuj - starosta w Woj. Poznańskim, posiadanie chorągwi pancernej, wuj - starosta w Woj. Bełskim, matka - starościanka malborska, bezkrólewie po śmierci Jana III (Sobieskiego), urzędy ziemskie bełskie, teść - Kasztelan Biecki, małżeństwo z wdową XVII w., syn - pułkownik królewski, małżeństwa - 2 (osób zm. w XVII w.), wuj - kanonik krakowski, teść - duchowny rzymskokatolicki, bractwa dobrej śmierci, służba w chorągwi husarskiej, syn - konfederat sandomierski 1704, walki z Tatarami XVII w., teść - sędzia kapturowy, sejmy XVII w. (4 ćwierć), zięć - Zieliński, komisje sejmowe skarbowe, teść - pułkownik pospolitego ruszenia, żegluga wiślana, sejm 1688, zwyczajny, grodzieński , spław zboża do Gdańska, spław zboża, sejm 1690, zwyczajny, warszawski, wyprawa mołdawska 1691, wyprawa mołdawska 1686, szefostwo chorągwi pieszej
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.