Olędzki Jan Polikarp (1865–1921), hodowca roślin, zastępca profesora na Uniw. Pozn. Ur. 26 I w Szaniawach (pow. Łuków), był synem Aleksandra, właściciela majątku Szaniawy-Matysy, i Salomei z Lekczyńskich. W r. 1883 ukończył średnią szkołę realną w Warszawie, w l. 1884–6 studiował przedmioty matematyczno-przyrodnicze na Politechnice we Lwowie, a w l. 1887–8 na Wydziale Filozoficznym UJ w Krakowie. Następnie odbył dwuletnią praktykę rolniczą i od r. 1900 kontynuował studia rolnicze na uniwersytecie w Lipsku, gdzie 20 V 1904 otrzymał tytuł doktora nauk rolniczych na podstawie pracy Beitrag zur Frage der Einwirkung des Calciumoxyds auf die Konservierung des Stalldüngers (Lipsk 1805), wykonanej pod kierunkiem W. Kirchnera. Po powrocie do kraju od 1 VIII 1904 do 1 III 1905 pracował jako asystent nadetatowy w Stacji Doświadczalnej w Sobieszynie (pow. Ryki) i uczestniczył w prowadzonych przez Stanisława Leśniowskiego doświadczeniach polowych z odmianami zbóż i roślin okopowych oraz stosowaniem nawozów sztucznych. Następnie przez kilka miesięcy był p.o. kierownika podolskich pól doświadczalnych w Winnicy na Podolu, a w l. 1906–18 kierownikiem Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Piastowie koło Radomia, gdzie zajmował się głównie hodowlą zbóż. Otrzymał wczesnodojrzewającą i odporną na choroby grzybowe odmianę żyta «Hanusia», którą od r. 1907 selekcjonował z czeskiej odmiany «Hanna». Prowadził selekcję żyta «Petkus», pszenicy «Puławka» i owsa «Niemierczańskiego», hodował także rośliny okopowe. Sprawozdania z działalności Stacji ogłaszał w czasopismach rolniczych, m. in. Doświadczenia z ziemniakami na glebie piaszczystej w Piastowie w l. 1909 i 1910 („Gaz. Roln.” 1911 nr 14, 1912 nr 27). W l. 1908–18 wykładał naukę o nawożeniu na Wydziale Rolniczym Tow. Kursów Naukowych (potem Kursy Przemysłowo-Rolnicze) w Warszawie. Gdy w r. 1917 utworzono w Puławach Instytut Naukowy Gospodarstwa Wiejskiego jako placówkę naukowo-badawczą opierającą swoją działalność o sieć stacji doświadczalnych, O. został w r. 1918 pracownikiem Działu Hodowli Roślin i Produkcji Nasion. Materiał hodowlany żyta «Hanusia» przeniósł do Puław i odmiana ta, nazwana później żytem «Puławskim Wczesnym», rozpowszechniła się w Lubelskiem, a ok. r. 1930 wprowadzona była do uprawy prawie w całej Polsce. W okresie okupacji niemieckiej została zakupiona przez Sandomiersko-Wielkopolską Hodowlę Nasion i do dzisiaj jest uprawiana w niektórych regionach.
W r. 1920 O. objął katedrę szczegółowej uprawy roślin na nowo powstałym Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniw. Pozn. jako zastępca profesora. Katedrę organizował od podstaw i w krótkim czasie obok pracowni naukowych założył pole doświadczalne na Sołaczu wraz z odpowiednim wyposażeniem. Tu kontynuował badania nad krzyżowaniem roślin motylkowych, m. in. bobu z bobikiem, odmian grochu oraz uszlachetnianiem łubinu. Ciężkie zapalenie płuc zmusiło go do opuszczenia Uniwersytetu i przeniesienia się do Kawęczyna (pow. Łuków), majątku brata Aleksandra, gdzie zmarł 15 VIII 1921. Po jego śmierci katedra szczegółowej uprawy roślin na Uniw. Pozn. pozostawała nieobsadzona do r. 1929, a okresowo nawet zlikwidowana. Rodziny nie założył. Odziedziczoną część majątku rozdał ubogim.
Dzieje akademickich studiów rolniczych i leśnych w Wielkopolsce 1919–1969, P. 1970; Leśniowski S., Wyniki prac i doświadczeń wykonanych od dn. 1 VII 1904 do 1 I 1906 przez Stację Doświadczalną w Sobieszynie, W. 1906 s. 25; Program prac i doświadczeń „Stacji” i „Pól doświadczalnych” w r. 1905–1906, „Gaz. Roln.” 1906 s. 261–2; Uniwersytet Poznański w pierwszych latach swego istnienia (1919 … 1922/23) za rektoratu Heliodora Święcickiego, P. 1924 s. 598–9; Z dziejów hodowli roślin i nasiennictwa w Polsce, Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol. S.B. Z. 17, W. 1969 (fot.); – Autobiografia, w: Olędzki J. Beitrag zur Frage der Einwirkung des Calciumoxyds auf die Konservierung des Stalldüngers, Lipsk 1905 s. 79; Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN. Sprawozdanie z działalności Tow. Kursów Naukowych 1906–1916, W. 1917 s. 175, 187; Wydział Rolniczo-Leśny Uniwersytetu Poznańskiego. Sprawozdanie za pierwsze 15 lat istnienia 1919/20–1933/4, P. 1934 s. 417 (fot.), 420; – „Gaz. Roln.” 1921 s. 753–4, 853–4 (K. Zaleski); „Pam. Puławski” Z. Jubileuszowy 1862–1962, Puławy 1965; „Ziemianin” 1921 s. 273–5 (fot.); – Arch. Paraf. w Trzebieszowie pow. Łuków: Księgi urodzin; Arch. UJ: Katalog uczniów Wydziału Filozoficznego 1886–1888 W. F. II 305, 306, 307; – Informacje W. Bereśniewicza.
Ligia Hayto