Szadurski Jan h. Ciołek (zm. 1771), chorąży inflancki, regent kancelarii mniejszej litewskiej, sekretarz księstwa inflanckiego, działacz sejmikowy, poseł na sejmy.
Pochodził z rodziny wywodzącej się z Szadurek koło Nałęczowa (woj. lubelskie). Protoplastą jej gałęzi inflanckiej był prapradziad S-ego, Mikołaj, pułkownik królewski, komendant zamku w Rzeżycy w czasie wojny ze Szwecją w l. 1600–2, który za położone wtedy zasługi otrzymał od króla Zygmunta III dobra w Inflantach: Pusza, Duksztygał (nadany w r. 1603), Dunakl i Zwirdzin. S. był synem Franciszka Jana (Jana Franciszka, zm. między 15 XI 1755 a 26 II 1757), łowczego inflanckiego (1698), podstolego inflanckiego (1713–48), podstarościego sądowego inflanckiego (od r. 1717), sekretarza i asesora ks. inflanckiego w asesorii kor. (od r. 1741), długoletniego klienta Platerów, oraz Karoliny Jadwigi z Hylzenów (zm. przed 3 VIII 1741), córki star. marienhauskiego Jerzego Konstantego, i Anny Schimmelpfennig von der Oye, siostry woj. mińskiego Jana Augusta Hylzena (zob.) i bp. Jerzego Mikołaja Hylzena (zob.). S. miał trzech braci: Stanisława (zob.), Józefa (zm. między 7 II 1749 a 22 V 1750), oboźnego inflanckiego, i Ignacego Mikołaja (zm. między 5 III 1765 a lutym 1766), sędziego ziemskiego inflanckiego.
S., wzorem ojca, związał swą karierę z rodziną Platerów. Był aktywnym uczestnikiem sejmików inflanckich w Dyneburgu. W l. 1745–70 brał udział w co najmniej czternastu zgromadzeniach szlachty inflanckiej. Dn. 18 X 1744 otrzymał nominację na oboźnego inflanckiego. Wraz ze star. szuneliskim Janem Chrapowickim został w r. 1747 z inicjatywy kanclerza lit. Jana Fryderyka Sapiehy rewizorem metryk lit.; obowiązki te pełnił jeszcze we wrześniu 1752. Rewizorzy złożyli z oddzielnych poszytów i kart co najmniej 38 nowych ksiąg Metryki Lit. oraz sporządzili szesnastotomowy sumariusz i dwa inwentarze (akta zachowane częściowo do dzisiaj). Po rezygnacji ojca dostał S. 12 XI 1748 nominację na podstolego inflanckiego, a 15 XI t.r. został z cesji ojca sekretarzem i asesorem ks. inflanckiego w asesorii kor. (urząd ten sprawował do śmierci). Z sejmiku gospodarskiego w Dyneburgu 4 II 1749 wybrano go (wraz z Józefem Pereswitem Sołtanem) na komisarza do Tryb. Skarbowego Lit. z Inflant. Dn. 5 IX 1752 awansował na stolnika inflanckiego (po rezygnacji stryja Michała Antoniego). Dzięki poparciu marsz. nadw. kor. Jerzego Augusta Mniszcha wiele dóbr królewskich w Inflantach przechodziło za pośrednictwem S-ego do jego rodziny oraz związanych z nią osób. Zapewne po śmierci ojca został przed 26 II 1757 podstarościm inflanckim. Dn. 5 I 1760 uzyskał nadanie dóbr lennych Siedlikowszczyzna w trakcie lucyńskim. Przewodniczył obradom sejmiku przedsejmowego w Dyneburgu 25 VIII t.r. Na prośbę hetmana w. lit. Michała Kazimierza Radziwiłła pomógł uzyskać poselstwo inflanckie z Litwy na sejm 1761 r. star. michałowskiemu Janowi Bogusławowi Jasińskiemu. S. posłował na ten sejm z samych Inflant. Dn. 18 V 1761 król August III nadał mu wieś Lachowszczyznę (woj. połockie), a 5 II 1762 Wolkimberg (Wolkienberg, Wilberg, Wilwards) w trakcie rzeżyckim.
Po śmierci Augusta III reprezentował S. również same Inflanty na sejmie konwokacyjnym 1764 r. i 16 V t.r. w Warszawie podpisał akces do zdominowanej przez stronników «Familii» konfederacji generalnej lit. Dn. 19 V wygłosił długą mowę, popierając przedstawiony przez podkomorzego i posła ziemi wiskiej Józefa Wilczewskiego projekt znacznego ograniczenia liberum veto; na sesji 23 V domagał się wznowienia dyskusji nad nim, wbrew przywódcom «Familii», którzy zorientowali się, że Rosja nie chce dopuścić do reformy. Dn. 30 V podczas dyskusji nad kwestią kurlandzką – powrotem do władzy Ernesta Jana Birona – S. opowiedział się za odłożeniem rozstrzygnięcia do sejmu koronacyjnego. Został na tym sejmie wyznaczony do kilku komisji: do konferencji z dyplomatami rosyjskimi (z Litwy), do rewizji ekonomii malborskiej i rogozińskiej (z Wielkopolski), do rady przy prymasie Władysławie Łubieńskim (z Litwy); wybrano go też na lustratora królewszczyzn w księstwie inflanckim oraz do komisji do korektury sądownictwa. Na sejmie elekcyjnym t.r. pełnił funkcję sekretarza i w tym charakterze odczytał m.in. projekt porządku elekcji i paktów konwentów. Dn. 6 IX podpisał wraz z księstwem inflanckim elekcję Stanisława Poniatowskiego, a dnia następnego dyplom elekcji nowego króla. Inflancki sejmik przedsejmowy w Dyneburgu przed sejmem koronacyjnym zalecił 29 X S-ego (wraz z Kazimierzem Kublickim, sędzią grodzkim inflanckim) łasce królewskiej.
Dn. 24 XII 1764 król wyznaczył S-ego, w miejsce Jana Antoniego Horaina, który awansował na kaszt. brzeskiego lit., do Komisji Skarbu Lit. Wkrótce potem podkanclerzy Antoni Przezdziecki mianował go regentem kancelarii mniejszej lit.; przysięgę na ten urząd S. złożył 31 XII t.r. i wkrótce zrezygnował z podstarostwa inflanckiego. W r. 1766, na polecenie kaszt. smoleńskiego Tadeusza Burzyńskiego, przesyłał królowi diariusz czynności Komisji Skarbu Lit. Na początku lutego t.r. zapewne uczestniczył w sejmiku elekcyjnym w Dyneburgu, na którym wybrano go na kandydata do chorąstwa inflanckiego; 17 III otrzymał nominację na ten urząd. Sejm 1766 r., na który S. posłował z samych Inflant, przyznał mu jako sekretarzowi sejmu elekcyjnego 16 tys. zł ze skarbu lit. oraz skwitował wraz z innymi członkami Komisji Skarbowej Lit. Na sesji 22 X t.r. wziął S. udział w dyskusji nad istotną dla skarbowości Rzpltej sprawą cła generalnego, domagając się, by wymieniono w przygotowywanym projekcie także W. Ks. Lit. oraz «annexae Koronie i Litwie prowincyje», i złożył stosowny projekt, a 27 X podał własny projekt podatku czopowego i szelężnego. Na sejmie delegacyjnym l. 1767–8 powołano komisję do rozsądzenia sporów granicznych między dobrami dziedzicznymi S-ego (Zwirdzin, Małnów, Nagalsz i Cecyn) ze star. lucyńskim oraz gruntami plebanii lucyńskiej. Jako najstarszy z obecnych urzędników inflanckich, S. na czele szlachty zgromadzonej pod Dyneburgiem, powitał 1 IX 1770 okolicznościową przemową wjeżdżającego na star. inflanckie Kazimierza Konstantego Platera.
S. przejął cały majątek po ojcu (bracia nie mieli potomstwa), który pomnożył własnym staraniem; posiadał w Inflantach znaczne dobra ziemskie; w trakcie rzeżyckim Puszę z Dorotpolem, Duksztygał po ojcu, Wolkimberg (Zielonpol), w trakcie lucyńskim Zwirdzin (Zwierdzin, Zwirzydyn), Cecyn, Dunakla (Dunakle), Małnów (Małnowo) (od r. 1746), Poszmuciowo (Puszmuciowo, Poszmujciowo), i Siedlikowszczyznę, a w trakcie dyneburskim Hofftenberg (Józefów) po ojcu i Jasmujżę. Rezydował na zamku w Puszy. Na mocy przywileju królewskiego z 12 XII 1765 lub 1766 posiadał m.in. część wójtostwa marienhauskiego, zwanego Willak, które między 1767 a 1770 przekazał wojewodzinie mińskiej Konstancji z Platerów Hylzenowej. Możliwe, że posiadał również wójtostwo horyszowskie w star. lutyńskim z cesji star. lutyńskiego Wilhelma Rafała Bucholza. O dobra lenne Poszmuciowo, uzyskane w r. 1759 po śmierci stryja Michała Antoniego (ich długoletniego posesora), procesował się z jego córką Eleonorą oraz jej mężem, chorążym trockim Stefanem Jerzym Romerem. Po śmierci kuzynki zgodził się w r. 1766 wypłacić jej dzieciom równowartość trzeciej części tych dóbr. W woj. połockim miał dobra lenne Złotowo Kozadawlowo (dawniej Synkowo) z przynależnościami, położone w trakcie siebieskim. S. patronował misji jezuickiej w Puszy, podległej kolegium w Dyneburgu, założonej w r. 1743 przez cześnika inflanckiego Jana Antoniego Szadurskiego. S. zmarł w Puszy przed 6 II 1771; uroczysty pogrzeb odbył się 22 X w kościele Jezuitów w Dyneburgu.
S. ożenił się 29 IX lub 26 X 1755 w Justynianowie z Dorotą ze Szczyttów Niemirowiczów (zm. 26 VI 1801, zapewne st.st.), córką Jana, kaszt. inflanckiego i Heleny z Rypińskich. Córkami S-ego były: Konstancja, żona Józefa Morykoniego podstarościego wiłkomierskiego (1786–94), podczas insurekcji kościuszkowskiej gen.-majora ziemiańskiego pow. wiłkomierskiego, Barbara (zm. 21 III 1827, zapewne st.st.), od r. 1778 zamężna za szambelanem królewskim Tomaszem Ignacym Łopacińskim, w r. 1807 fundatorka szpitala w dobrach Rosica, Salomea, żona Brzezińskiego, oraz Ludwika, zamężna za Korsakiem. Synami S-ego byli: Józef (informacje w biogramie jego syna, Ignacego Szadurskiego), Franciszek Ksawery (ur. 1764), szambelan królewski (1788), marszałek pow. rzeżyckiego (1796), fundator w r. 1825 kościoła paraf. p. wezw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Jasmujży, oraz młodo zmarły (w lub po r. 1778) Ignacy (Jan, wg T. Żychlińskiego), szambelan król. od r. 1777. W r. 1778 synowie S-ego legitymowali się ze szlachectwa w Dyneburgu.
Boniecki, VII 278, XV 383; Enc. Jezuitów, s. 526, 554; Łoza, Kawalerowie; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., II; Niesiecki, IV 399, VIII; Słown. Geogr. (Duksztygał Szadurskich, Jasmujża, Pusza, Rosica, Witebsk, Zwirdzin); Święcki, Historyczne pamiątki, II 171; Uruski, V 144, IX 358; Urzędnicy, IX, XI; Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, Red. A. Rachuba, W. 2004 I nr 3518; Żychliński, II 173, 322–3, IV 158, 366, VI 454–5, XXIX 35; – Aftanazy, Dzieje rezydencji, III; Czeppe M., Kamaryla Pana z Dukli. Kształtowanie się obozu politycznego Jerzego Augusta Mniszcha 1750–1763, W. 1998; Lityński A., Sejmiki poselskie 1764–1793. Dzieje reformy, Kat. 1998; Magier, Estetyka Warszawy; Manteuffel G., Inflanty Polskie, poprzedzone ogólnym rzutem oka na siedmiowiekową przeszłość całych Inflant, P. 1879 s. 100, 149; Ptašycki S., Opisanie knig i aktov Litovskoj Metriki, Pet. 1887 s. 95, 126, 133, 139–40, 144–6, 163–5; Ptaszycki S., Sumariusz i inwentarze Metryki Litewskiej, „Archeion” T. 8: 1930 s. 38–40; Tłomacki A., Sapiehowie kodeńscy, W. 2009; Załęski, Jezuici, IV; Zielińska Z., Zabiegi Rosji o zachowanie liberum veto i o gwarancję w okresie bezkrólewia 1763–1764 r., „Kwart. Hist.” R. 111: 2004 z. 3 s. 79; Żytkowicz L., Rządy Repnina na Litwie 1794–7, Wil. 1938 (J. Morykoni); – Akta wizytacji generalnej diecezji inflanckiej i kurlandzkiej czyli piltyńskiej z 1761, Wyd. S. Litak, Tor. 1998; Diariusz Sejmu Convocationis Siedmio-Niedzielnego Warszawskiego [...] 1764, W. 1764; Diariusz Sejmu Extraordynaryjnego Dwuniedzielnego Warszawskiego XXVII. Aprilis A.D. MDCCLXI, [W. 1761]; Diariusz Sejmu Walnego Ordynaryjnego w Warszawie Roku 1766..., W. 1767; Horn M., Regesty dokumentów i ekscerpty z Metryki Koronnej do historii Żydów w Polsce 1697–1795, Wr.–W. 1984 I; Istoriko iuridičeskie materialy..., Vitebsk 1901 XXIX 221, 223; Matuszewicz, Diariusz, II; Metryka Lit.; Metryka Litewska. Księga wpisów nr 131, Oprac. A. Rachuba, W. 2001; Vol. leg., VII 21, 97, 104, 146, 148, 163, 185, 215, 223; – „Gaz. Wil.” 1765 nr 3, 1766 nr 24, 26, 1771 nr 4, 45; „Kur. Pol.” 1749 nr 679, 1755 nr 123; „Kur. Warsz.” 1764 nr 70, 71 supl., 72; „Wiad. Uprzywilejowane Warsz.” 1761 nr 13 supl.; „Wiad. Warsz.” 1765 nr 2, 1766 nr 72, 1770 nr 77 supl.; – AGAD: Arch. Kameralne, nr III/323 k. 15, 40, nr III/325 k. 12, 25, 27, Arch. Radziwiłów, Dz. II ks. 69/11 s. 343, Dz. V nr 15549, 15551, Mater. Geneal. W. Wielądka, nr 57 s. 66, Metryka Kor., Ks. Sigillat, nr 25 k. 172v–3v, 211, nr 27 s. 106–7, 154, 193, 227–8, 231–2, 433, 494, nr 29 s. 149, 170–1, nr 30 k. 38, nr 31 k. 63, nr 33 s. 42, 96, Sumariusz Metryki Lit., t. 1–15, Zbiór Mater. Różnej Proweniencji, nr 303 s. 29, 131, 218, 235; B. Czart.: rkp. 685 s. 559–61, rkp. 775 s. 104, rkp. 776 k. 174v–5, rkp. 777 k. 243, 258v, 271v–2, 273, rkp. 818 s. 119–21, rkp. 1131 s. 721–4; B. Jag.: rkp. 5344 t. IV k. 180v, rkp. 5981 k. 42v, 66v–7, 145v–6v, 223–4; B. Narod.: rkp. 8622 k. 24–5v; BUW: rkp. 122 k. 129–31, 136v–8; Latvijas valsts vçstures arhîvs w Rydze: F. 712–1 nr 86 k. 191–2, 265–8, 277–80, 284, 361–6v, nr 90, k. 40–1, 63–4, nr 93 k. 178v, nr 95 k. 23–4v, nr 96 k. 25v, nr 102 k. 141–5v, 187, 195v, 197–200v, nr 103 k. 49–54, nr 105 k. 19–20, 209–9v, nr 110 k. 11–12, 18–19, 140–50v, 223–6v, nr 111 k. 62–3, 254–64, nr 114 k. 87–9, nr 115 k. 357–60, nr 117 k. 119–19v, nr 118 k. 20–1; Rossijskij gosudarstvennyj archiv drevnich aktov w Moskwie: F. 389 (Metryka Lit.), op. 1 nr 157 k. 54v–5, nr 173 s. 224–5, nr 176 s. 185–6, 1010–12, nr 181 s. 416–17, 696–7, nr 183 s. 463–4, 612–13, nr 184 s. 261–2, 447–8, 455–6, nr 185 s. 122–3, nr 188 s. 6–7, 9–10, 118, nr 189 s. 42–4.
Andrzej Haratym