INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Józef Bohdan Oczapowski     

Józef Bohdan Oczapowski  

 
 
1840-03-19 - 1895-09-01
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Oczapowski Józef Bohdan (1840–1895), ekonomista, prawnik, adiunkt Szkoły Głównej Warszawskiej, profesor UJ. Ur. 19 III w Marymoncie (obecnie dzielnica Warszawy), był synem Michała (zob.) i Michaliny ze Stubielewiczów. Po ukończeniu z wyróżnieniem Gimnazjum Gubernialnego Warszawskiego rozpoczął w r. 1857 naukę w Warszawskiej Akademii Medyko-Chirurgicznej. Przerwawszy te studia w r. n. kontynuował w l. 1858–61 naukę prawa w uniwersytecie w Berlinie. W r. 1859 otrzymał potwierdzenie nobilitacji za zasługi ojca. Z kolei był wolnym słuchaczem wydziału nauk politycznych uniwersytetu w Tybindze, a egzamin doktorski złożył 20 I 1863 w uniwersytecie w Heidelbergu. Po krótkim pobycie w kraju wyjechał w październiku 1864 ponownie do Niemiec w charakterze stypendysty rządowego. Powróciwszy do Warszawy, został 5 X 1865 mianowany adiunktem Wydziału Prawa i Administracji Szkoły Głównej Warszawskiej i do likwidacji tej uczelni w r. 1869 wykładał skarbowość i ustawodawstwo skarbowe. Nie miał daru wymowy i zdolności pedagogicznych do tego stopnia, że studenci składali władzom wydziału skargi na niezrozumiałość jego wykładów. Wydał w tym czasie kilka prac z dziedziny historii oraz teorii skarbowości, m. in. Zarysy skarbowości ludów starożytnych (1866), Celniejsi pisarze umiejętności skarbowej (W. 1868), O zadaniu, metodzie i treści umiejętności skarbowej („Czas. Poświęcone Prawu i Umiejętnościom Polit.” 1868), a także tłumaczenie pracy H. K. Raua „Zasady umiejętności skarbowej” (Kr. 1865). Na twórczość O-ego silny wpływ wywarły prace uczonych niemieckich, zwłaszcza H. K. Raua i R. Mohla, a w okresie późniejszym L. Steina. Nie ulegał tym wpływom bezkrytycznie, jak to sugerowała współczesna mu krytyka. Świadczy o tym fakt, że wykładaną przez siebie naukę skarbowości wiązał z nauką administracji, wbrew zdaniu Raua, który łączył skarbowość z ekonomią polityczną. Dn. 2 IV 1870 O. został mianowany bezpłatnym profesorem nadzwycz. nauki administracji i encyklopedii umiejętności politycznych Wydziału Prawnego UJ. Wykłady w krakowskiej uczelni rozpoczął prawdopodobnie dopiero w jesieni 1871, jednak i tu nie cieszyły się popularnością wśród studentów. W półr. letn. r. akad. 1875/6 nie prowadził wykładów, być może, na skutek choroby, a w jesieni 1876 złożył swą rezygnację. W okresie działalności krakowskiej opublikował kilkanaście prac związanych głównie z tematem swoich wykładów. Do ważniejszych należą: Osnowa i zakres encyklopedii nauk politycznych („Przegl. Pol.” 1870), Ogólne i szczególne źródła fizjologii politycznej, czyli nauka o naturze państwa (Kr. 1871), Rzecz o rozchodach państwa (W. 1871), Układ i metoda prawa politycznego i polityki ustroju (Kr. 1873) oraz dwutomowe dzieło Władza i układ państwa, zarysy polityki i porównawczego prawa konstytucji (Kr. 1875–7).

W r. 1876 O. wrócił do Warszawy, gdzie współpracował z „Biblioteką Umiejętności Prawnych”, „Biblioteką Warszawską” i innymi czasopismami. Opublikował m. in. Prawo pocztowe i zarząd poczty („Bibl. Umiejętności Prawnych” 1880), Ustawodawstwo paszportowe (tamże 1881) oraz Policyści zeszłego wieku i nowożytna nauka administracji, przyczynki do tej nauki (W. 1882). Ta ostatnia pozycja jest najobszerniejszym i najgruntowniejszym polskim opracowaniem dziejów nauki o policji XVIII w., stanowiącej punkt wyjścia rozwoju nowożytnej nauki administracji. Drobniejsze rozprawy O-ego, poświęcone dziejom rozwoju myśli polityczno-prawnej i ekonomicznej, zostały zebrane i opublikowane w zbiorze Roztrząsania i rozbiory w naukach politycznych i ekonomicznych (W. 1889). Również i te rozprawy zachowały w dużym stopniu wartości historyczno-naukowe. Twórczość naukowa O-ego związana była ze światopoglądem pozytywistycznym o odcieniu konserwatywnym. W swych pracach wykazywał ogromną erudycję, natomiast pisał je ciężkim, często niezrozumiałym stylem. Współczesna O-emu krytyka naukowa oceniała nisko wartość jego dorobku naukowego. A. Rembowski w „Bibliotece Warszawskiej” z r. 1895 zarzucał pracom O-ego «brak samodzielnego zdania i do pewnego stopnia trwożliwą cześć dla powag, które go na uniwersytetach niemieckich olśniły», a w życiorysie zamieszczonym w „Wielkiej Encyklopedii Powszechnej Ilustrowanej” stwierdził, że wszystkie prace O-ego były bezkrytycznymi kompilacjami. Zupełnie inaczej ocenia te prace M. Nodzykowska-Gromadzka pisząc, że odznaczają się «oryginalnością i samodzielnością sformułowań» („Studia Nauk. Polit.” 1973 nr 2). W innym ze swych artykułów taż autorka idzie jeszcze dalej pisząc, że «próba sformułowania istoty działalności administracyjnej wyróżnia pozytywnie O-ego spośród współczesnych mu teoretyków prawa administracyjnego i nauki administracji. Próby takiej bowiem nie podjęli ani autorzy francuscy, ani niemieccy, mimo że im przypada przodująca rola w powstawaniu i rozwoju teorii prawa administracyjnego». W ostatnich latach życia O. pisywał obszerne sprawozdania omawiające prace polskie z dziedziny ekonomii politycznej dla „Tübingische Zeitschrift für die gesammte Staatswissenschaft” oraz dla „Revue d’économie politique”. Zmarł w Warszawie 1 IX 1895. Pochowany został w grobie rodzinnym na cmentarzu w Wawrzyszewie (obecnie dzielnica Warszawy).

O. ożeniony był z Eugenią z Rakowskich. Dzieci nie miał.

 

Suligowski, Bibliogr. prawnicza; Enc. Nauk Polit.; W. Enc. Ilustr.; – Borowski S., Szkoła Główna Warszawska 1862–1869. Wydział Prawa I Administracji, W. 1937 s. 143–6 (fot.); Kleczyński J., Śp. Józef Bohdan Oczapowski były profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, „Przegl. Prawa i Admin.” 1896 nr 1 s. 51–5; Nodzykowska-Gromadzka M., Narodziny polskiej teorii prawa administracyjnego i nauki administracji, „Czas. Prawno-Hist.” 1971 nr 2 s. 105–8, 114; taż, Z dziejów polskich nauk politycznych, „Studia Nauk. Polit.” 1973 nr 2 s. 109, 111–12; Patkaniowski M., Dzieje Wydziału Prawa UJ od reformy Kołłątajowskiej do końca XIX stulecia, Zesz. Nauk. UJ t. 79, Prace Prawnicze Z. 13, Kr. 1964; Rembowski A., Józef Bohdan Oczapowski. (Wspomnienie pośmiertne), „Bibl. Warsz.” 1895 t. 3 nr 9 s. 547–56; Sobociński W., Wydział Prawa i Administracji Szkoły Głównej Warszawskiej, jego znaczenie i dorobek, „Roczniki Uniw. Warsz.” T. 5: 1964 z. 2 s. 30; – Kron. UJ; Spis wykładów odbywać się mających w c. k. Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w półr. zim. r. szk. 1871/72 s. 4; toż za l. 1872/3–1875/6; – „Ateneum” 1895 t. 4 nr 1 s. 206; „Czas” 1895 nr 201; „Czas. Akad.” 1895 nr 8 s. 15; „Gaz. Warsz.” 1859 nr 143; „Kłosy” 1867 nr 124 s. 245 (portret, drzeworyt); „Kur. Warsz.” 1895 nr 242 s. 3, nr 243 wyd. wieczorne s. 4; „Tyg. Illustr.” 1887 nr 255 s. 328 (portret, rys. K. Pillatiego); – Arch. UJ: sygn. S. II 619, teczka akt personalnych O-ego; B. PAN w Kr.: sygn. 2159 t. 14.

Stanisław Konarski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Ignacy Jan Paderewski

1860-11-06 - 1941-06-29
kompozytor
 

Franciszek Wężyk

1785-10-07 - 1862-05-02
pisarz
 

Karol Rolle

1871-04-01 - 1954-11-28
prezydent Krakowa
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Stefan Natanson

1872-11-02 - 1944-04-09
inżynier
 

Franciszek Sokal

1881-12-18 - 1932-03-31
dyplomata
 

Ludwik Stasiak

1858-08-13 - 1924-12-03
malarz
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.