Bogusławski Ludwik, h. Prus II. (1773–1840), generał wojsk polskich, ur. 25 VIII we wsi Górznie w obwodzie konińskim, w ówczesnem województwie kaliskiem; był synem Jana i Marjanny z Gromadzkich. Do wojska wstąpił w styczniu 1790 r. jako żołnierz 1. p. p., szefostwa gen. Górzyńskiego. Awansując stopniowo, został mianowany w r. 1794 podporucznikiem w tymże pułku. Brał udział w kampanji 1792 r. i znajdował się w bitwach pod Zasławiem i Dubienką. W czasie insurekcji kościuszkowskiej walczył pod Szczekocinami i pod Warszawą. Powtórnie zaciągnął się do szeregów po 12-letniej przerwie w r. 1806, w stopniu porucznika w 2. p. p. wojsk Księstwa Warszawskiego. Uczestniczył w kampanjach 1807, 1812, 1813 i 1814 r. i wyróżnił się zwłaszcza pod Smoleńskiem i nad Berezyną, mianowany przez Napoleona na placu boju szefem bataljonu. W r. 1813 odznaczył się w bitwie pod Lipskiem, w czasie której dowodził pułkiem. Dekorowany złotym krzyżem Virtuti militari i krzyżem oficerskim legji honorowej. W r. 1815 wstąpił do 4. p. p. 1. w stopniu majora; w r. 1817 awansował na podpułkownika, a w 1820 został dowódcą tego pułku w randze pułkownika. Pułk ten, jak wiadomo, cieszył się specjalnemi względami w. księcia Konstantego; składał się z rzemieślników i drobnomieszczaństwa warszawskiego; B. postawił bardzo wysoko jego sprawność służbową i bojową. W r. 1824 został powołany do Sądu Wojennego dla rozpatrzenia sprawy Łukasińskiego i tow. On to wraz z Kurnatowskim zwrócił się drogą nieoficjalną do w. księcia Konstantego, oświadczając, że nie widzi dowodów winy podsądnych. Uspokojeni przez Kurutę, głosowali jednak za skazaniem. W r. 1829 mianowany królewskim fligeladjutantem.
W nocy 29 listopada, jak cała starszyzna wojskowa, przeciwstawił się powstaniu. Twardy służbista, uważając przytem wybuch za szaleństwo, czynił rozpaczliwe wysiłki, by pułk powstrzymać od wystąpienia. Uderzony przytem ciężko w piersi rękojeścią szabli, wkońcu odegnany kolbami, komendę pułku objął jednak znowu na rozkaz gen. Paca po dokonanym przewrocie, a już w grudniu otrzymał dowództwo brygady w 3. dywizji gen. Skrzyneckiego. Spoczątku dawał odczuć swym czwartakom nieco urazy; pogodzili się w ogniu, w którym B. okazywał zawsze wspaniałą odwagę i świetne zdolności taktyczne. Brał udział w bitwach pod Dobrem (17 II 1831) i Grochowem (20 i 25 II); odznaczył się szczególnie w bohaterskiej obronie Olszynki. Mianowany za to generałem brygady dn. 10 III 1831 r. Prowadził rozstrzygające natarcie piechoty prawego skrzydła pod Dębem Wielkiem (31 III) i wbrew rozkazowi zatrzymania się, po zdobyciu folwarku samorzutnym atakiem na wieś o zmroku przedłużył bitwę, czem umożliwił rozstrzygające zwycięskie uderzenie jazdy. Pod Ostrołęką (26 V 1831) walczył na lewym brzegu Narwi w straży tylnej, odpierając ataki znacznie silniejszego nieprzyjaciela i broniąc zacięcie miasta, przyczem brygada jego poniosła ciężką a niezawinioną klęskę. W sierpniu B. dowodził 3. dywizją piechoty. Bronił następnie Warszawy, stojąc z dywizją na odcinku od Powązek po Czyste i obsadzając Wolę. On to 6 IX wytrzymywał z najcięższemi ofiarami główny napór; nazajutrz szczątki jego pułków jeszcze biły się do upadłego. Po upadku powstania aresztowany w Płocku, złożył przysięgę na wierność Mikołajowi (w październiku 1831 r.); wysłany potem do Rosji, powrócił do kraju na skutek manifestu carskiego w r. 1833. Pochowany w Warszawie w r. 1840, w katakumbach powązkowskich.
Arch. Akt Dawnych: Komisja Rządowa Wojny, nr 759, 1987a; Skorowidze uczestników powstania; »Kurjer Polski« z r. 1831, nr 522; »Kurjer Warsz.« z r. 1840, nr 311; Askenazy, Łukasiński, W. 1929, I, II, Tokarz W., Wojna polsko-rosyjska 1830/31 r., tenże, Sprzysiężenie Wysockiego i noc listopadowa, W. 1931; Pamiętniki gen. Prądzyńskiego, Kr. 1909, I–IV; Wybranowski, Pamiętniki II, 49–56.
Maksymiljan Meloch