Sworski Mikołaj z Bedlna i Sworzyc h. Leliwa (zm. 1507), sędzia ziemski sandomierski.
Był wnukiem Paszka (zm. 1429), bratanka zmarłego bezpotomnie kaszt. wiślickiego Piotra Rpiszki z Bedlna (zob.), synem Piotra (zm. przed r. 1459), piszącego się ze Sworzyc (pow. opoczyński) i Bolęcina (pow. krakowski). Miał młodszego brata Jana i siostrę Katarzynę, która przed r. 1459 została żoną Mikołaja Płaskiego z Płazy.
Rodzina S-ego posiadała dobra w powiatach krakowskim i opoczyńskim. W r. 1447 Piotr sprzedał część w Żarkach. Jego synowie S. i Jan pozostawali w niedziale. W r. 1459 sprzedali swemu szwagrowi, Mikołajowi Płaskiemu, za 600 grzywien dwie części Bolęcina, a z racji posagu siostry ustąpili mu z trzeciej części tej wsi (ze szwagrem rozliczali się do r. 1462). W r. 1460 bracia kupili od Tomasza z Bedlna za 300 grzywien część w tej wsi z prawem patronatu miejscowego kościoła, a w r. 1463 inną część w tej wsi od Jana z Bedlna. Bracia pozbyli się dóbr w ziemi krakowskiej i rozpoczęli gromadzenie majątku w ziemi sandomierskiej, pisząc się z Bedlna. W l. 1460–6 bywali asesorami sądu, ustanowionego przez opata cystersów w Sulejowie dla rozległych dóbr klasztornych, odprawianego przez sędziego i podsędka, powołanych z okolicznej szlachty. W tym czasie w Bedlnie Małym dziedziczył Mikołaj zwany Koronka (Korunka) h. Wieniawa, który nierzadko pisał się tylko z Bedlna, podobnie jak S., i czasem nie przydawano mu owego przezwiska, stąd możliwe jego mylenie ze S-m. W r. 1462 tenutariusz olsztyński Paweł ze Szczekocin pożyczył w Krakowie 400 fl. węgierskich od S-ego i Piotra Strasza z Białaczowa, które zabezpieczył na mieście Przyrowie oraz wsiach Zarębice i Wiercice; S. poświadczył w księdze grodzkiej krakowskiej zwrot pieniędzy w ustalonym terminie. W r. 1464, po śmierci matki, S. z bratem podzielili się majątkiem. W r. 1486 był S. świadkiem w urzędzie oficjała łęgonickiego w sprawie małżeństwa Anny Kunrackiej i Andrzeja Krzętowskiego; przed złożeniem zeznania oświadczył, że jego majątek jest wart 3 tys. grzywien. Dn. 8 V 1487 wraz z bratem Janem świadkował na dokumencie sądu ziemskiego w sprawie granic królewskiego m. Radoszyce. Z kolei 4 II 1488 na rokach w Opocznie wystąpił już w charakterze podsędka sandomierskiego jako współwystawca dokumentu sądowego obok sędziego, równocześnie podstolego sandomierskiego Marcina Bogorii ze Skotnik, swego dalszego powinowatego. S. nominację uzyskał zapewne jeszcze w r. 1487 (poprzednik poświadczony był 25 VI t.r.). W r. 1495, być może złożony chorobą, podzielił część majątku między dzieci. Synowi Janowi z pierwszego małżeństwa dał poł. Bedlna, Kłocko i Kozietuły, a drugiej żonie Jadwidze i ich synom przekazał drugą poł. Bedlna i Trzemesznę. Synowie S-a mieli wyposażyć trzy siostry. W r. 1500 przegrał S. proces z plebanem kościoła w Bedlnie Stanisławem o wieś Małków, nadaną kościołowi w r. 1394 przez kaszt. wiślickiego Piotra Rpiszkę; na łożu śmierci potwierdził S., że duża i dochodowa, a używana obecnie przez niego sadzawka zwana Krzetula między Małkowem a Sworzycami, poniżej której bezprawnie usypał groblę, należy do plebana.
Poza obowiązkami związanymi z pełnieniem urzędu S. często bywał powoływany na komisarza królewskiego, głównie w związku z rozstrzyganiem sporów granicznych. W r. 1502 w Krakowie został mianowany przez króla Aleksandra Jagiellończyka komisarzem do sukcesywnego wyznaczania granic dóbr star. opoczyńskiego. W lutym 1504 wziął udział w sejmie piotrkowskim, na którym w dalszym ciągu regulowano z jego udziałem sprawy graniczne królewskich dóbr opoczyńskich. Dn. 10 IX t.r. w Krakowie uzyskał akt nominacyjny na urząd sędziego sandomierskiego. Na sejmie radomskim 22 IV 1505 wraz z podsędkiem Stanisławem Litworem Kazanowskim i wyznaczonymi przez króla senatorami wydał ważny wyrok, mocą którego wszyscy mieszkańcy Królestwa i ziem jemu podległych mieli korzystać z wolnej żeglugi na Wiśle, a mieszczanom Torunia odmówiono prawa zatrzymywania statków, gdyż nie przysługiwało im prawo składu. Wyrok ten już na tym sejmie 4 V t.r. zatwierdził król Aleksander na prośbę mieszczan gdańskich i krakowskich, którzy uzyskali dla siebie osobne dokumenty. Z kolei mieszczanie Płocka uzyskali dla siebie to samo orzeczenie sądu sandomierskiego, co później zatwierdzali kolejni królowie. Na sądzie nadw. S. i podsędek Kazanowski rozstrzygnęli na korzyść rajców krakowskich ich spór z Mikołajem Bostowskim o pewne przezyski (pieniądze sądownie wygrane) od Jerzego Brenara. Również na tym sejmie S. dostał od króla kwit na 10 grzywien do poborcy sandomierskiego Jana Biechowskiego. Na początku r. 1507 wziął S. udział w sejmie koronacyjnym. Dn. 10 III t.r. król Zygmunt I polecił kaszt. wiślickiemu i star. radomskiemu Piotrowi Szafrańcowi, S-emu i podsędkowi Kazanowskiemu rozsądzić odesłaną z sądu nadw. do sądu ziemskiego albo grodzkiego sprawę pokrzywdzonych przez Jana Ciołka sierot po dziedzicach Górzna (pow. radomski). Była to ostatnia poświadczona w zachowanych źródłach wiadomość o S-m; jego następca na urzędzie sędziego uzyskał nominację 5 VIII 1507. S. zmarł więc prawdopodobnie przed tą datą.
S. był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą, nieznaną z imienia, żoną miał syna Jana. Drugą jego żoną była też bliżej nieznana Jadwiga. Z tego małżeństwa pozostawił synów: Gabriela, który wstąpił do zakonu bernardynów, Jakuba, Spytka i najmłodszego Rafała. Zapewne wcześnie zmarł wspomniany w r. 1495 inny syn S-ego, Marek. Nie wiadomo, z którego małżeństwa były wymienione t.r. córki S-ego: Barbara, Zofia i Anna. Już 15 XII 1507 synowie S-ego uznali prawa kościoła bedleńskiego do wsi Małków. Ponadto, w celu naprawienia wyrządzonych przez ojca szkód, przekazali groblę plebanowi i potwierdzili mu prawa własności do sadzawki Krzetula. W zamian plebani mieli wieczysty obowiązek odprawiania raz na miesiąc mszy, a na każde suche dni czytania wigilii, za zmarłych dziedziców Sworzyc i Bedlna. W rejestrze poborowym z r. 1508 odnotowano, że wsie Bedlno, Kaliszowy, Wierzchowisko i Trzemeszna posiadają Jan Bedleński i Jadwiga sędzina (sąndzyna). W r. 1515 król Zygmunt I, za wstawiennictwem woj. lubelskiego Andrzeja z Tęczyna, poświadczył w Preszburgu polskie pochodzenie i szlacheckie urodzenie Baltazara Płaskiego, syna Marcina z Płazy, gdyż ten osiadł po długoletniej nauce na stałe w Austrii i chciał się ożenić. Król poświadczył, że po ojcu jest on h. Topór, a jego babka ojczysta Katarzyna była siostrą rodzoną zmarłego S-ego, pieczętującego się h. Leliwa.
Przy dokumencie z r. 1499 zachowała się pieczęć S-ego z h. Leliwa i napisem w otoku: S. NICOLAVS DE BEDLNO SVBIVDEX TE.
Krzepela J., Księga rozsiedlenia rodów ziemiańskich w dobie Jagiellońskiej, cz. 1: Małopolska, Kr. 1915 s. 25; Słown. Hist.-Geogr. Ziem. Pol., V cz. 1 (Bolęcin); Urzędnicy, IV/1, 3; – Dworzaczek W., Leliwici Tarnowscy, W. 1971 s. 30; Wiśniewski J., Dekanat opoczyński, Radom 1913 s. 1–6, 2–9 (Monumenta dioecesis Sandomiriensis series quinta); – Akta Aleksandra; Akta grodz. i ziem., VII; Arch. Sanguszków, II; Katalog Archiwum Akt Dawnych m. Krakowa, Kr. 1907 I nr 395, 479; Kod. m. Kr., cz. 1; Kod. mogilski; Łaski, Liber benef., I 706; Matricularum summ., II–IV; Pergaminy Archiwum Kapituły Katedralnej Sandomierskiej. Katalog, Oprac. F. Kiryk, Sandomierz 2002; Prochaska A., Materiały archiwalne wyjęte głównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, Lw. 1890; Szelińska W., Tomaszewicz J., Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Kr. 1991 cz. 1; Teki Pawińskiego, I; Wywody szlachectwa w Polsce XIV–XVII w., Wyd. W. Semkowicz, „Roczn. Tow. Herald.” 1913 nr 153; Zbiór dok. m. Płocka, II; Zbiór dokumentów Zakonu Paulinów, Wyd. J. Zbudniewek, W. 2004 II; Źródła Dziej., XIV–XV; – AGAD: dok. perg. 1879, 4893, 4894, 5713, 5741, 6269, Kopiarz klasztoru sulejowskiego, mf. A 21866 k. 93v; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Castr. Crac., t. 15 s. 372, t. 16 s. 49–50, Terr. Crac., t. 8 s. 33, t. 9 s. 61, t. 13 s. 85, 149, t. 15 s. 54, 372, 396–8, Terr. Pilzn., t. 27 s. 43–4; Arch. Archidiec. w Gnieźnie: Acta Consistorii, B 3: Depositiones testium, k. 32, 83, 85v, 109–10, Księga sądowa oficjała łęgonickiego. Depositiones testium 1482–92; Arch. Kapit. Katedralnej w Kr.: dok. perg. 593, 594, Liber privilegiorum, t. 3 k. 355, 362–3, t. 5 k. 569–71; Arch. Pol. Prow. OO. Dominikanów w Kr.: dok. perg. 197; B. Jag.: dok. perg. 88, 90; B. Narod.: Księga sądowa klasztoru sulejowskiego (mf.); B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: Codex Myszkovianae ordinationis diplomaticus, recensuit G. Labuda, Chroberz 1940, mszp. 5637 nr 19–20, 23; B. Sem. Duchownego w Sandomierzu: Księga sądowa klasztoru sulejowskiego, rkp. G921; IH PAN w Kr., Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu: Mater. do Kod. Mpol., V Q 93, 115, Kartoteka (Bedno, Sworzyce).
Franciszek Sikora