INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Parys Maurizio      Frag. portretu Parysa Maurizo Jana Matejki.

Parys Maurizio  

 
 
Biogram został opublikowany w 1975 r. w XX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Maurizio Parys (1813–1890), właściciel cukierni i działacz gminy ewangelickiej w Krakowie. Pochodził z rodziny retoromańskiej osiedlonej w dolinie Bregalii (Bergell) kantonu Graubünden w Szwajcarii. Ur. 5 IV w Vicosoprano, był synem Jana Andrzeja, podesty doliny Bregalii, i Marii z Poolów. Po ukończeniu szkoły w Vicosoprano i szkoły kantonalnej w Chur emigrował ok. r. 1835 do Galicji. Początkowo osiadł we Lwowie, gdzie przebywali jako cukiernicy krewni jego matki Poolowie, i tam też odbył praktykę cukierniczą. Następnie przybył do Krakowa i pracował w cukierni Gaudentego Redolfiego, również pochodzącego z doliny Bregalii. Wkrótce przyjęty został do zgromadzenia cukierników krakowskich, a w r. 1839 przyjął prawo miejskie. W r. 1841 został współwłaścicielem cukierni założonej przez Redolfiego w r. 1834. W r. 1841 zakupił, wraz z G. Redolfim, kamienicę tzw. Kencowską w Rynku Głównym 38, na linii A–B, za 72 000 złr. Po spłaceniu w r. 1868 części cukierni i domu, należących do Redolfiego, został M. wyłącznym właścicielem firmy i domu. Cukiernia, urządzona stylowymi meblami i ozdobiona starymi sztychami angielskimi, cieszyła się dużym powodzeniem i przez wiele lat była miejscem spotkań elity umysłowej i towarzyskiej Krakowa. M. był członkiem Rady Parafialnej i długoletnim kasjerem, tj. zarządzającym finansami zboru ewangelickiego przy kościele Św. Marcina w Krakowie, członkiem czynnym Tow. Dobroczynności, ponadto w r. 1870 został członkiem Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego w Krakowie.

W końcu 1873 r. wybrany został starszym cechu cukierników. Ok. r. 1875 przestał prowadzić firmę, przekazując ją najstarszemu synowi. Wtedy M. przeniósł się z własnej kamienicy w Rynku Głównym do dworku przy ul. Św. Filipa 5. M. zmarł 11 XI 1890 w Krakowie. Żoną jego była od 12 III 1848 (ślub w Castasegna w Szwajcarii) Maria Spargnapani (1826–1900), z którą miał 14 dzieci, m. in. Jana Ulryka (zob.) i Gustawa (1865–1919), którzy prowadzili cukiernię, oraz Adama (zob.) i Edwarda (zob.).

 

Portret M-a i portret jego żony pędzla J. Matejki (olej., 1859, oba w Muz. Narod. w Kr.); – Cyrankiewicz S., Książkowy przewodnik po cmentarzach Krakowa, Podgórza i Zwierzyńca, Kr. 1911 s. 217; – Bednarski T. Z., 150-lecie „Antycznej”. Na ciastka do Maurizia, „Echo Krakowa” 1973 nr 98; Bieniarzówna J., Kubisz B. K., 400 lat reformacji pod Wawelem, W. 1958 s. 45, 49, 52, 55; Estreicherówna M., Życie towarzyskie i obyczajowe Krakowa w latach 1848–1868, Wyd. 2., Kr. 1968 s. 164; Klein F., Notatnik krakowski, Kr. 1965 s. 38–41; Księga jubileuszowa Kuriera Warszawskiego 1821–1896, W. 1896 s. 721; Lechner E., Die periodische Auswanderung der Engadiner und anderer Bündner, Samaden 1912 s. 89, 93, 115, 196; L[ouis] J., Przechadzka kronikarza po Rynku krakowskim, Kr. 1890 s. 83; Polkowski I., Książka pamiątkowa Arcybractwa Miłosierdzia, Kr. 1884 s. 145; Wdowiszewski Z., Matejkowskie portrety rodziny Maurizio dla Muzeum Narodowego w Krakowie, „Kur. Pozn.” 1929 nr 221 Dział sztuki i kultury; Wyka K., Matejko i Słowacki, W. 1953 s. 130; Ziemski J., i in., Monografia rzemiosła polskiego Krakowa i woj. krakowskiego, Lw.–Kr. 1939 s. 52; Żeleński T. [Boy], O Krakowie, Kr. 1968 s. 106–8; – Krzyżanowski M., Wspomnienia księgarza, Kopiec wspomnień, Kr. 1964; Maurizio G., Storia, avventure e vita di me… „Quaderni Italiani” Anno I e II 1931/2 (Pamiętniki stryja Parysa); – „Reforma” 1890 nr z 12 XI; – Nekrologi i wspomnienia: „Czas” 1890 nr 260, „Kur. Pol.” 1890 nr 311; – Arch. Izby Rzemieślniczej w Kr.: CRR 109, teczka 308; Arch. Państw. w Kr.: Spis ludności z r. 1880; Arch. Parafii Ewangelickiej w Kr.: Księga rodzin Ewangelickiego Zboru w Krakowie.

Tadeusz Z. Bednarski

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.