INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Szczekocki ze Szczekocin i Wojciechowa h. Odrowąż      pergamin Jana ze Szczekocin starosty ziemi lubelskiej i stolnika sandomierskiego - Lublin, 2 czerwca 1460 - Biblioteka XX Czartoryskich - Muzeum Narodowe w Krakowie - sygnatura: 542. Perg. - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl - rubrykacja iPSB.

Jan Szczekocki ze Szczekocin i Wojciechowa h. Odrowąż  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 2010-2011 w XLVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szczekocki Jan ze Szczekocin i Wojciechowa h. Odrowąż (zm. 1462), podkomorzy lubelski, stolnik sandomierski, starosta lubelski i grudziądzki, marszałek nadworny.

Był najmłodszym synem kaszt. lubelskiego Jana ze Szczekocin (zob.) i Ofki, córki Zbigniewa z Wielgomłynów, bratem Piotra Wody ze Szczekocin (zob.) i Dobiesława (zob. Szczekocki Dobiesław).

Po raz pierwszy S. odnotowany został w źródłach 27 XII 1424, gdy wspólnie z braćmi i Krzesławem z Grzybowa deklarował gotowość zwrotu Janowi Tęczyńskiemu 124 grzywien, poręczonych przez Jana Melsztyńskiego. Wraz z ojcem i braćmi złożył 29 III 1425 w Sieradzu przysięgę wierności królowi Władysławowi Jagielle, przyrzekając, że trzymanych tenut Olsztyna i Bobrownik nie wydadzą nikomu innemu, jak tylko monarsze, a w przypadku jego śmierci, królewiczowi Władysławowi lub królewnie Jadwidze. Gdy 29 XI 1426 ojciec zapisał synom poł. swych dóbr w ziemi krakowskiej i lubelskiej, dysponował już S. własnym majątkiem. Przez całe życie pisał się ze Szczekocin, chociaż miejscowości tej nie posiadał. Z działu majątkowego przeprowadzonego z braćmi po śmierci Jana ze Szczekocin przypadł mu klucz wojciechowski w ziemi lubelskiej, w skład którego wchodziły: Wojciechów, Maszki, Swaroczyn, Palikije i Bątki (obecnie część wsi Maszki). Rezydencją S-ego był wzniesiony przez ojca murowany dwór w Wojciechowie, gdzie S. wystawiał dokumenty (30 V 1436). W 1ipcu 1428 uczestniczył w wyprawie w. ks. lit. Witolda na Nowogród Wielki. Większość badaczy uważa, że w wyprawie tej brał udział nie S., lecz jego ojciec, ale podeszły wiek (ok. 70 lat) Jana ze Szczekocin i jego poświadczony pod koniec czerwca t.r. pobyt w Wielkopolsce każą wątpić w tę identyfikację. Podczas wojny S. zdobył nie tylko doświadczenie, ale i pas rycerski, bowiem od 7 I 1429 występował w źródłach z predykatem strenuus. Mimo hojnego (wg relacji Jana Długosza) wynagrodzenia uczestników wyprawy przez w. ks. Witolda, borykał się z trudnościami finansowymi. Jeszcze t.r. pożyczył od Piotra z Krzyszkowic 30 grzywien pod rygorem podwojenia należności. Transakcję poręczyli Jakub Nadobny z Rogowa i Piotr z Branic. Długu S. nie spłacił w umówionym terminie, a Grzegorz i Piotr z Branic musieli z tego powodu zastawić w r. 1430 Piotrowi z Krzyszkowic własną wieś, Iwkową. W grudniu 1429 prawdopodobnie przebywał S. w Kozienicach; jego ojciec, z racji otrzymania star. dobrzyńskiego, wraz z (niewymienionymi z imienia) synami ponowił przysięgę wierności Władysławowi Jagielle, przyrzekając, że starostwa i zamku bobrownickiego nie wydadzą nikomu poza królem lub jego prawowitymi dziedzicami. Jesienią 1434 udał się S. wraz z bratem Piotrem do Będzina na zjazd panów polskich z książętami śląskimi. Spotkanie miało na celu powstrzymanie wzajemnych najazdów burgrabiego będzińskiego Mikołaja z Jaroszowa zwanego Korniczem lub Siestrzeńcem i kaszt. sądeckiego Krystyna Koziegłowskiego. O obecności S-ego i jego brata w Będzinie świadczy poręczenie, jakie obaj 9 X t.r. złożyli za Andrzeja z Sędziszowa, syna Paska.

Przed 30 V 1436 otrzymał S. urząd podkomorzego lubelskiego. W marcu 1438 przebywał na rokach nadw. w Krakowie, skąd w licznym towarzystwie dostojników małopolskich podążył na zjazd do Nowego Miasta Korczyna, gdzie 25 IV t.r. przystąpił do konfederacji skierowanej przeciw kaszt. bieckiemu Spytkowi Melsztyńskiemu. W grudniu był obecny przy potwierdzeniu przez Władysława III praw i przywilejów Król. Pol. Ponownie u boku króla pojawił się w Lublinie 16 II 1439 i wówczas po raz ostatni wystąpił z tytułem podkomorzego lubelskiego. Współpraca z dworem przyniosła S-emu awans na urząd stolnika sandomierskiego, który uzyskał przed 26 II t.r. Z kolei przed 13 V (niewykluczone jednak, że już pod koniec r. 1438) otrzymał także star. lubelskie, bowiem z tego dnia pochodzi informacja, że woj. krakowski Jan Tęczyński wyłożył 205 grzywien na wykup z rąk S-ego Przybysławic, należących do tego starostwa. W grudniu 1439 przebywał S. na rokach ziemskich w Lublinie. Jako zaufany człowiek dworu towarzyszył w maju 1440, wraz z m.in. książętami mazowieckimi Kazimierzem II i Bolesławem IV, kaszt. krakowskim Janem z Czyżowa, woj. sandomierskim Dobiesławem Oleśnickim i woj. podolskim Hryćkiem z Pomorzan, królewiczowi Kazimierzowi Jagiellończykowi w drodze na Litwę. Zapewne, tak jak panowie kor., zaprotestował, gdy w Wilnie 29 VI t.r., wbrew intencjom dworu polskiego, królewicz został obwołany wielkim księciem litewskim. Jednakże jego sprzeciw nie był przypuszczalnie zbyt ostry, skoro wkrótce potem Kazimierz dał wyraz swemu zaufaniu, wysyłając go do kniazia Iwana Czartoryskiego, sprawcy śmierci poprzedniego w. ks. lit. Zygmunta Kiejstutowicza, z żądaniem ustąpienia z górnego zamku w Trokach i wydania skarbów. Kniaź gotów był poddać się w zamian za gwarancję bezpieczeństwa; warunek ten podzielił panów kor. na przeciwnych porozumieniu «starszych» i skłaniających się do zawarcia ugody «młodszych», do których należał też S. Ostatecznie porozumienie zostało zawarte.

Wiosną 1441 pojawił się S. w otoczeniu króla Władysława III na Węgrzech; 5 IV t.r. był relatorem dokumentu wystawionego dla Dobiesława Kmity w obozie nad rzeką Murą; tytułowany był wtedy podstolim sandomierskim. W następnych tygodniach nadal towarzyszył monarsze; 29 IV znajdował się w obozie założonym pod zamkiem Hugoth, a 22 V przebywał w Budzie. Do kraju wrócił na przełomie czerwca i lipca i 3 VII był już obecny na rokach lubelskich. Jesienią t.r. przybył do Parczewa na zjazd dostojników koronnych i litewskich, gdzie próbowano rozwiązać konflikt mazowiecko-litewski o ziemię drohiczyńską i debatowano nad statusem politycznym ks. Michała, syna Zygmunta Kiejstutowicza. Podczas zjazdu namiestnik królewski w Małopolsce i na Rusi Jan z Czyżowa rozsądził 16 XI spór powstały między S-m a Mikołajem Cebulką o prawo użytkowania młyna w Czechówce przez mieszkańców lubelskiego przedmieścia; wzbraniający im tego S. przegrał sprawę. Wkrótce potem ponownie wyruszył na Węgry. Do Polski wracał w maju 1442 w grupie polskiego rycerstwa pod wodzą star. lwowskiego Piotra Odrowąża. Wojsko to podczas postoju w Egerze zostało zaatakowane przez oddział Czechów i Niemców, dowodzony przez pozostającego na służbie Elżbiety Luksemburskiej Czecha Jana Talafúsa z Ostrova, który porwał Odrowąża. W trakcie podjętego przez Polaków pościgu doszło do zbrojnego starcia, w którym S. i Jan Hincza z Rogowa zostali ranni. W l. 1443–6, jako asesor lub strona procesowa, pojawiał się S. regularnie na roczkach sądowych ziemskich w Lublinie. Wraz z najwyższymi urzędnikami lubelskimi, kaszt. Krzesławem Kurozwęckim, podsędkiem Mikołajem z Prawiedlnik (Prawiedniki), wojskim Piotrem z Podgrodzia oraz przedstawicielami miejscowej szlachty i mieszczan (na czele z lubelskimi rajcami i wójtem) zasiadał 18 I 1445 w ratuszu w składzie sądu rozpatrującego sprawę rajcy Abrahama, oskarżonego wcześniej przez podkomorzego lubelskiego Jana Kuropatwę o nadużycia finansowe na szkodę skarbu królewskiego; rajca oczyścił się wówczas przysięgą. S. zasiadał również w sądzie, przed którym 7 VII t.r. toczył się nowy proces Abrahama, z oskarżenia wniesionego w imieniu króla przez Jana z Czyżowa, zakończony uznaniem winy Abrahama. Jako starosta angażował się S. w sądownictwo nad mieszczanami lubelskimi, m.in. w l. 1445–6 rozpatrując sprawy związane z konfliktem o tutejsze wójtostwo.

W czerwcu 1447 przez kilka dni gościł S. w Lublinie zmierzającego na koronację do Krakowa Kazimierza Jagiellończyka; jak informuje Długosz, okazale go na odjezdnym zaopatrzył. Prawdopodobnie nie wziął udziału w uroczystościach koronacyjnych 25 VI t.r., gdyż dzień później wystawił dokument w Lublinie. Jeśli kopista tego aktu nie pomylił daty, S. przybył do Krakowa dopiero w lipcu i 12 VII stawił się na rokach nadw. Stąd wyruszył z królem na objazd Wielkopolski i 8 VIII przebywał w Gnieźnie. Jesienią t.r. wziął udział w zjeździe piotrkowskim. W Krakowie pojawił się ponownie 2 VII 1448, gdy świadkował na dokumencie królewskim dla Piotra z Weszmuntowa. Zapewne był też obecny przy władcy 7 VII t.r., gdy ten zwolnił mieszczan lubelskich z części opłat i zezwolił im na korzystanie z pastwisk i lasów królewskich dla odbudowania miasta, dotkniętego pożarem, nakazując S-emu wykonanie tych postanowień. Z Krakowa udał się S. z monarchą na Ruś: 26–27 VII świadkował na dokumencie Jagiellończyka wystawionym we Lwowie. W grudniu t.r. pełnił obowiązki starosty na zamku lubelskim, ale wiosną 1449 był zapewne u boku króla w Trokach, gdzie przebywał także jego brat Piotr Woda. W czerwcu 1450 ponownie podejmował Kazimierza Jagiellończyka w Lublinie. Tutaj też spędził jesień t.r. oraz prawie cały r. 1451. Prawdopodobnie udał się w czerwcu 1451 na zjazd piotrkowski. Z pewnością znalazł się w gronie dostojników Korony przybyłych pod koniec września t.r. do Parczewa na zjazd polsko-litewski. Podczas odbytych tam 30 IX roków nadw. rozstrzygał wraz z kanclerzem kor. Janem Koniecpolskim i Janem Kuropatwą spór między kmieciem Bartkiem a sędzią Mikołajem z Prawiedlnik. W maju 1452 znów gościł króla w Lublinie; wziął wówczas udział w rokach nadw.

Na zjeździe lubelskim odprawionym w grudniu 1452 został S. wyznaczony na jednego z wodzów (obok Jana Kuropatwy) wyprawy zaciężnych przeciw ks. oświęcimskiemu Januszowi, który razem z ks. toszeckim Przemkiem najeżdżał pogranicze polsko-śląskie. Obaj wodzowie na początku r. 1453 oblegli zamek w Oświęcimiu i zmusili ks. Janusza do kapitulacji. S. wszedł w skład siedmioosobowego gremium, wobec którego 25 I t.r. w Krakowie książę przyjął narzucone mu warunki: poddanie się królowi Polski i złożenie mu hołdu lub przyłączenie księstwa do Korony drogą wykupu, a także na wydanie zamku oświęcimskiego w ręce Jana z Czyżowa jako gwarancję spłaty długów i pokrycia kosztów zaciężnych. Zobowiązanie to książę powtórzył przed królem 7 VI na zjeździe w Parczewie. S. znalazł się wówczas w powołanej przez monarchę komisji (w składzie identycznym jak w styczniu) do oszacowania szkód wyrządzonych przez księcia. Obecność S-ego na zjeździe potwierdza także jego udział w sądach nadw. Z Parczewa S. podążył wraz z królem do Lublina, a następnie na zjazd do Piotrkowa. W kwietniu 1454 po raz kolejny podejmował Kazimierza Jagiellończyka w Lublinie. Niewykluczone, że dołączył do królewskiego orszaku i wraz z nim podążył do Brześcia Lit. na zjazd z panami lit., a potem do Łęczycy.

W lipcu 1454 przebywał S. w Grudziądzu, na walnym zjeździe Kazimierza Jagiellończyka z dostojnikami Prus. Został wówczas wyznaczony na wodza oddziałów nadw. rycerstwa w sile ok. 400 konnych, uczestniczących w wojnie z Krzyżakami. Zapewne wtedy i w związku z tym zadaniem mianowano go marszałkiem nadw. (z tytułem tym występował od 22 IX 1454 do 13 I 1455). Latem 1454 poprowadził chorągwie nadw. pod Malbork, wspierając w jego oblężeniu siły Związku Pruskiego, jednak 1 VIII t.r. rycerstwo to poniosło znaczne straty w potyczce z obrońcami zamku stoczonej koło Średniego Młyna. Na wieść o klęsce pod Chojnicami (18 IX), nie czekając na rozkaz króla, rycerze rankiem 21 IX w panice zwinęli oblężenie i wycofali się do ziemi chełmińskiej. Pod koniec września S. przebywał na zamku w Grudziądzu, zapewne jako star. grudziądzki (choć z tym tytułem wystąpił dopiero 13 I 1455). W reakcji na zdradę bp. pomezańskiego Kaspara Linke wysłał 25 IX 1454 z Grudziądza, na polecenie króla, 88 drabantów do biskupiego Kwidzyna, dokąd później miał także dotrzeć oddział zaciężnych czeskich. Następnie, pod groźbą kar, wezwał na zamek grudziądzki sołtysów i ławników z siedmiu wsi pomezańskich, zapewne po to, by zakazać im świadczeń na rzecz biskupa i kapituły. Ok. 21 X t.r. wyruszył na czele większości swych sił na południe, by połączyć się z królem i ponownie zbierającym się pospolitym ruszeniem. Prawdopodobnie do grudnia pozostawał w obozie pod Łasinem, a po rozejściu się pospolitego ruszenia wrócił do Grudziądza, skąd korespondował z wielkim mistrzem krzyżackim Ludwikiem von Erlichshausen w sprawie zwolnienia jeńców. Wiosną 1455 przybył na krótko do Lublina, gdzie 1 V t.r. załatwiał własne sprawy przed sądem, jednak 28 VI był już z powrotem w Grudziądzu. W poł. lipca opuścił zamek, pozostawiając w nim tylko niewielką załogę. Powierzono mu rozstrzygnięcie sporu z żądającymi zapłaty wojskami zaciężnymi ze Starogardu i Nowego i prawdopodobnie 14 VIII w Grudziądzu wydał polubowny wyrok w tej sprawie. Zapewne wziął udział w październiku w sejmie obozowym pod Grudziądzem. Przy królu był w Toruniu 12 XII, skąd być może udał się na zjazd do Piotrkowa. W lutym 1456, wraz ze swym rycerstwem, zwrócił się do Kazimierza Jagiellończyka z żądaniem zwrotu poniesionych na wojnie kosztów. W kwietniu t.r. był obecny w Lublinie, a we wrześniu na sejmie piotrkowskim, który m.in. debatował o spłacie burzących się zaciężnych polskich w Prusach. W grudniu ponownie przebywał w Lublinie. W r. 1457 towarzyszył królowi wkraczającemu uroczyście do Gdańska, gdzie doszło do spotkania z wygnanym ze Szwecji królem Karolem Knutsonem. Po krótkim pobycie w Lublinie, 5 IX t.r. był znowu w Grudziądzu, skąd informował Radę Miasta Torunia o zebraniu przez komtura elbląskiego Henryka Reussa von Plauen znacznych sił w okolicach Łasina. Pod koniec listopada udał się na zjazd do Piotrkowa, który miał się zająć problemem spłaty zaciężnych. Aby zapobiec nadużyciom w trakcie przemarszów wojsk w ściąganiu stacji zwłaszcza w dobrach kościelnych, król specjalnymi edyktami z 3 XII przypomniał starostom, w tym S-emu, obowiązujący statut Kazimierza Wielkiego, potwierdzony przez Władysława Jagiełłę, w sprawie ustanowionych cen za żywność pobieraną przez ciągnących na wojnę żołnierzy i nakazywał ściganie z urzędu winnych łamania tego prawa. S. był obecny także na obradującym wiosną 1458 sejmie piotrkowskim. Przywiesił 12 X t.r. swą pieczęć do aktu rozejmu polsko-krzyżackiego zawartego w Prabutach (Riesenburgu). Na początku stycznia 1459 przebywał na sądach w Lublinie, ale jeszcze w tym miesiącu udał się na zjazd piotrkowski, gdzie za pośrednictwem woj. lwowskiego i star. ruskiego Andrzeja Odrowąża otrzymał od króla należne mu 800 fl. węgierskich. Kwitując monarchę 26 I t.r., wystąpił po raz ostatni z tytułem star. grudziądzkiego. Po zakończeniu zjazdu wrócił do Lublina. Jako jeden z sędziów komisarycznych rozgraniczał w kwietniu wsie królewskie Sulisławice i Zamborzyce oraz należącą do rajców lubelskich Konopnicę. W maju 1461 zorganizował pobyt królewski w Lublinie. Ostatni raz z tytułem stolnika sandomierskiego pojawił się w źródłach 19 VI i 6 VII t.r.

S. był wielokrotnie powoływany na sędziego komisarycznego: rozpatrywał m.in. sprawy o naganę szlachectwa oraz ustalanie granic między posiadłościami królewskimi a miejskimi; wspólnie z dostojnikami małopolskimi rozstrzygał spory między mieszczanami sądeckimi a krakowskimi. Utrzymywał bliskie kontakty z ludźmi różnych zapatrywań politycznych, głównie jednak związanymi z dworem królewskim. Dobrze układały się jego stosunki z rodziną, zażyła znajomość łączyła go z Janem Kuropatwą, Dziersławem i Janem Rytwiańskimi oraz Pileckimi, a także niektórymi przedstawicielami lokalnej hierarchii ziemi lubelskiej. Postrzegany przez bp. krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego oraz Długosza jako człowiek bliski stronnictwu dworskiemu, nie uzyskał w r. 1450 ich poparcia w staraniach o prebendę wiślicką dla swego (niewymienionego z imienia) syna.

Wiele uwagi poświęcał S. trosce o majątek. Często skarżył uboższych sąsiadów o poszerzanie ich dóbr jego kosztem: w r. 1442 pozwał Dobka i jego braci z Chmielika (obecnie Chmielnik) o granice z Wojciechowem, a w r. 1443 rozpoczął proces z właścicielami Sadurek o sypanie granicy we wsi Maszki, zmuszając ich do ustąpienia ze spornego terenu. W r. 1453 wygrał sprawę z Dorotą, córką Skarbka z Góry, o granice między Górą a Wojciechowem. Pomyślnie zakończył też proces z r. 1460 o granice między Palikijami a wsią Radawiec, należącą do Mikołaja, Jana, Piotra i Marcina Pszonków. Przez krótki czas posiadał wieś królewską Białopole w ziemi chełmskiej, którą w r. 1454, za zgodą króla, zastawił Mikołajowi z Jaszczowa za 100 grzywien. Dobra dziedziczne powiększył w r. 1456 o Ponikwodę, nabytą od Bogusława w zamian za młyn we wsi Chłopie i dopłatę 50 grzywien. T.r. w jego rękach znalazły się królewskie wsie Raciborowice i Krępiec, zastawione mu za 100 fl. węgierskich przez ich tenutariusza Mikołaja, plebana i pisarza ziemi lubelskiej. Trzy lata później uzyskał S. od tego Mikołaja zapis, na mocy którego odstępował mu on po swej śmierci te dobra, pod warunkiem wypłacania czynszu rocznego w wysokości 8 grzywien na rzecz ołtarza św. Elżbiety w Białej kaplicy kościoła św. Michała w Lublinie. Dysponował również S. tenutami wniesionymi mu w posagu przez żonę: Pilaszkowicami w ziemi lubelskiej oraz Niskiem i Zaosicami nad Sanem w Puszczy Sandomierskiej, a także Młodziejowem w Lubelskiem, zapewne także wsią królewską. Być może S-emu należy przypisać założenie Woli Wojciechowskiej, wspomnianej jednak po raz pierwszy dopiero w r. 1469. S. największe korzyści czerpał z trzymanego w zastawie star. lubelskiego oraz z bezwzględnego pobierania należności z tytułu funkcji starościńskich. Ta ostatnia okoliczność prowadziła często do sporów między nim a mieszczanami i kupcami miast Lubelszczyzny, m.in. o bezprawne pobieranie cła lubelskiego od kupców krasnostawskich, jadących do Wrocławia, Poznania i Gniezna. Jako starosta posiadał też S. tenuty w Świdniku Wielkim (1457), Przybysławicach (1439 i 1442) oraz prawdopodobnie w Janowicach (w r. 1464 tenutariuszem był tu jego syn). Utrzymanie dworu i licznej klienteli, a także udział w wojnie trzynastoletniej, wymagały dysponowania znacznymi funduszami, toteż S. zaciągał wiele kredytów (w wysokości od 7 do 100 grzywien), których spłatę gwarantował przeważnie intromisją w Maszki i Palikije. Jego wierzycielami byli przedstawiciele lubelskiej szlachty urzędniczej i drobni właściciele okolicznych dóbr, a także jego klienci. Zobowiązania zaciągał u Elżbiety, wdowy po kaszt. lubelskim Warszu z Ostrowa, Dziersława z Ożarowa, Zbigniewa z Łęcznej, Bartosza z Moszn, Mikołaja z Targowisk, Jana z Mętowa, Mikołaja Mącimirskiego z Mącimierza, Jana Czarnego z Tarnawki, Piotra z Węgrzyna i Poniatowej i wielu innych. S. żył jeszcze na przełomie r. 1461 i 1462 (19 XII 1461 i 7 I 1462 w sądzie grodzkim sanockim przesuwano terminy Katarzyny z Rymanowa z powodu sprawy o wyższą wartość przed S-m jako star. lubelskim). W księgach ziemskich lubelskich jako zmarły odnotowany został 18 I 1462.

S. pojął za żonę Katarzynę, córkę dworzanina królewskiego Mikołaja Czajki z Jawora h. Dębno, krewną bp. Oleśnickiego. Małżeństwo poświadczone 3 V 1445, zostało z pewnością zawarte wcześniej, ok. r. 1430, na co wskazuje wiek dzieci. W pierwszych miesiącach r. 1450 na Katarzynę, jej dwórki i domowników starościńskich napadli mieszczanie lubelscy. Katarzyna w lutym t.r. skarżyła ich o znieważanie, gwałt na drodze publicznej oraz rabunek klejnotów i drogocenności, a poszkodowanych reprezentował w sądzie S. Do ugody i umorzenia sprawy doszło już 9 III. S. miał z Katarzyną pięcioro dzieci, synów: Zbigniewa (zob.) i Henryka («Hindrzich», «Andrzich», «Indrzich», «Jędrzich» zm. 1466), star. lubelskiego (13 IX 1462 – 3 III 1466), oraz córki: Annę (zm. po 1487), wydaną za Jana Rytwiańskiego (zob.), Katarzynę (zm. przed 3 IX 1481), żonę kaszt. małogoskiego, sądeckiego i wojnickiego Andrzeja Tęczyńskiego, i Zofię, zamężną za Janem Pileckim (zob.); wg epitafium z kościoła w Pilicy Zofia była h. Topór.

 

Katalog dokumentów i listów krzyżackich oraz dotyczących wojny trzynastoletniej z Archiwum Państwowego w Toruniu, Oprac. A. Radzimiński, J. Tandecki, W. 1998 II nr 194; Katalog dokumentów miasta Lublina 1317–1792, Oprac. M. Trojanowska, L. 1996 nr 21; Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Oprac. W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Kr. 1975 I nr 594; Katalog dokumentów pergaminowych Muzeum Narodowego w Krakowie, Oprac. J. Tomaszewicz, Kr. 1992 nr 21; Niesiecki, VII; Paprocki; Piekosiński F., Heraldyka polska wieków średnich, Kr. 1899 s. 108; Słown. Hist.-Geogr. Ziem Pol. V, cz. 2 z. 2 (Iwkowa), cz. 3 z. 2 (Krzyszkowice); Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, Oprac. S. Kuraś, w: Dzieje Lubelszczyzny, W. 1983 III; Szymański J., Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, W. 1993 s. 202 (błędna informacja o występowaniu S-ego i przywieszeniu jego pieczęci do dok. perg. z r. 1440: Węgierskie Arch. Krajowe w Budapeszcie, sygn. DL 13554); Szymczak o w a, Szlachta sieradzka, s. 30 (Ofka, matka S-ego); Urzędnicy, IV/1, X; – Biskup M., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454–1466, W. 1967; Błaszczyk G., Dzieje stosunków polsko-litewskich, P. 2007 II cz. 1; Bogucka M., Kazimierz Jagiellończyk i jego czasy, W. 1981; Czwojdrak B., Jastrzębce w ziemi krakowskiej i sandomierskiej do połowy XV wieku, Kr. 2007; taż, Koligacje małżeńskie Dziersława i Jana Rytwiańskich herbu Jastrzębiec. Przyczynek do genealogii możnowładztwa małopolskiego w XV wieku, „Średniowiecze Pol. i Powsz.” T. 1: 1999 s. 202–3 (błędna data śmierci S-ego); Fałkowski W., Elita władzy w Polsce za panowania Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492), W. 1992 s. 105–6; Gawęda S., Możnowładztwo małopolskie w XIV i w pierwszej połowie XV wieku. Studium z dziejów rozwoju wielkiej własności ziemskiej, Kr. 1966 s. 84; Górski K., Ród Odrowążów w wiekach średnich, „Roczn. Tow. Herald. we Lw.” T.8: 1927 s. 25–6, 79; Kiryk F., Jakub z Dębna na tle wewnętrznej i zagranicznej polityki Kazimierza Jagiellończyka, Wr. 1967; Kolankowski L., Dzieje Wielkiego Księstwa Litewskiego za Jagiellonów, W. 1930 I; Kurtyka J., Problem klienteli możnowładczej w Polsce późnośredniowiecznej, w: Genealogia – Władza i społeczeństwo w Polsce średniowiecznej, Tor. 1999 s. 66; tenże, Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kr. 1997; Kutyłowska I., Późnośredniowieczne grodzisko z zabudową murowaną w Wojciechowie koło Lublina, „Archaeologia Historica Polona” T. 3: 1996 (Materiały z II Międzynarodowej Sesji Naukowej Uniwersyteckiego Centrum Archeologii Średniowiecza i Nowożytności. Łódź, 18–19 października 1993 roku); Laberschek J., Nieznane karty z przeszłości zamku Olsztyn i starostwa olsztyńskiego (wiek XIII–XV), „Almanach Częstochowy” 1994 s. 25; tenże, Początki i rozwój miasta Szczekociny do końca XV w. Uwagi do genealogii Szczekockich herbu Odrowąż, w: Patientia et tempus. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Marianowi Korneckiemu, Kr. 1999 s. 109, 112–13; Prochaska A., Dzieje Witolda wielkiego księcia Litwy, Kr. 2008 s. 229; Prokop K. R., Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438–1513. Dzieje polityczne, Kr. 2002; Rajman J., Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu, Kr. 1998; Sochacka A., Jan z Czyżowa namiestnik Władysława Warneńczyka. Kariera rodziny Półkozów w średniowieczu, L. 1993 s. 76, 145, 171; taż, Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, L. 1987 s. 73–4; Sperka J., Osobiste akty hołdownicze panów polskich z okresu panowania Władysława Jagiełły, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, Red. S. K. Kuczyński, W. 2001 IX 240–1, 253; tenże, Szafrańcowie herbu Stary Koń. Z dziejów kariery i awansu w późnośredniowiecznej Polsce, Kat. 2001; Węcowski P., Działalność publiczna możnowładztwa małopolskiego w późnym średniowieczu. Itineraria kasztelanów i wojewodów krakowskich w czasach panowania Władysława Jagiełły (1386–1434), W. 1998 s. 122; Wroniszewski J., Ród Dębnów. Krąg rodowy Zbigniewa Oleśnickiego, w: Zbigniew Oleśnicki książę Kościoła i mąż stanu. Materiały z Konferencji Sandomierz 20–21 maja 2005 roku, Red. F. Kiryk, Z. Noga, Kr. 2006 s. 46; tenże, Szlachta ziemi sandomierskiej w średniowieczu. Zagadnienia społeczne i gospodarcze, P.–Wr. 2001; – Acten d. Ständetage Preussens, nr 324; Akta grodz. i ziem., V, VII, XI; Bandtkie J. V., Ius Polonicum, W. 1831 s. 239 (tu błędnie jako stolnik sandomierski i star. lubelski wpisany został Sędziwój z Leżenic); Cod. epist. saec. XV, I–III; Cod. Pol., II; Cod. Regni Pol. et M. Duc. Lit.; Długosz, Annales, X/XI, XI/XII, XII; Dokumenty miasta Radomia z lat 1444–1611, Wyd. B. Wyrozumska, „Biul. Kwartalny Radomskiego Tow. Nauk.” T. 21: 1984 z. 4 nr 3 s. 25; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy, s. 191, 203, 213, 284; Index actorum saeculi XV, Oprac. A. Lewicki, Kr. 1888 nr 1421, 1599; Inscriptiones clenodiales ex libris iudicialibus palatinatus Cracoviensis, Ed. B. Ulanowski, w: Starod. Prawa Pol. Pomn., VII nr 1617 i po nr. 1623; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum [...] in Archivo Regni in arce Cracoviensi, Wyd. E. Rykaczewski, Lutetiae Parisiorum-Berolini-Posnaniae 1862 s. 200, 333; Kod. Mpol., IV; Kod. Wpol., V (dot. ojca); Kod. Wpol., IX (dot. ojca); Lehnsu. Besitzurkunden Schlesiens, II; Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku, Wyd. L. Białkowski, L. 1934; Materiały do historii miasta Lublina 1317–1792, Oprac. J. Riabinin, L. 1938 nr 24, 44, 45, 50; Matricularum Regni Poloniae codices saeculo XV conscripti, t. I, lib. 10 (1447–1454), Wyd. A. Mysłowski, W. Graniczny, W. 1914 nr 37, 47, 130, 158, 210; Matricularum summ., I, III Suppl. nr 146, 156, IV/3 Suppl. nr 842, V; Mon. Pol. Hist., VI 668; Przywileje miasta Poznania XIII–XVIII w., Wyd. W. Maisel, P. 1994 nr 37; Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198–1525, Hrsg. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948–1950 I–II; Die Staatsverträge des Deutschen Ordens im Preussen im 15. Jahrhundert, Hrsg. E. Weise, Marburg 1955 II; Stankowa M., Zapiski o sądach królewskich z lat 1416–1542 w księgach ziemskich lubelskich, w: Problemy historii i archiwistyki, Red. T. Mencel, L. 1986 nr 5 s. 43; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 2596, 3304, 3410–3413, 3420; Vol. leg., I 87–8 (tu błędnie jako stolnik sandomierski i star. lubelski wpisany Sędziwój z Leżenic); Zbiór dok. mpol., cz. 2 nr 466, 531, 577, 588, cz. 3 nr 645, 766, 780, 793, 798, 818, 859, 865, cz. 5 nr 1419, 1439, 1446; – AGAD: dok. perg. nr 270, 827, 1291 (w inwentarzu błędnie figuruje Piotr), Metryka Kor., t. 98 k. 240v; AP w Kr., Oddz. na Wawelu: Castr. Crac., t. 2 s. 308, t. 3 s. 218, t. 4 s. 11–12, 906, Terr. Crac., t. 8 s. 345, t. 150 s. 127, 297–8, 321, 590–1, t. 151 s. 24–5, 59–60, t. 312 s. 313; AP w L.: dok. perg. DmL, sygn. 19, Terr. Lubl., t. 1 s. 97, 100–2, 134, 137, 149–51, 172–3, 176, 223, 229, 241–4, 264, 270–1, 274–5, 280–2, 299, 302, 308, 320–1 (Katarzyna z Jawora), s. 324, 332–3, 335, 337, 339–42, 345–6, 351–3, 360–1, t. 5 (2) k. 78v–9, t. 6 (4) k. 16av–17v, 20, 21v, 28v, 32, 34, 36, 37–8, 39v–40, 43v–4v, 46v, 51, 53v–4v, 58v, 60–1, 72v–3, 78–8v, 85, 89v–90, 104, 105v, 106v–7, 109–10, 113v, 115–17, 118v–19, 122, 124, 126, 129, 133v–4, 135, 147v–8, 151v–2, 154v–5v, 166v, 179, 181v–3, 185v–6, 189v, 197, 201–1v, 206v–7, 209v, 210v, 214v, 215v–16, 222, 252v–3v, 263, 266, 272v–3, 282v–3, 292v–3, 294, 295v, 296v–7, 299v–301, t. 2 (5) k. 3v, 36, 56v–7, 176v (174v), 182v, 220–1, 224, 233, 242 (243), 258v (277v), 264 (283), 272v–3 (291v–2), 274v–5 (290v–1), 284 (303), 285 (304), 286 (305), 290 (308), 294av, 304v (324v), 315 (335), 317 (337), 325 (345), 326v (346v), 345v (364v), 371v (390v), 378v–9 (396v–7), 400v, 403v, 413v (429v), 495 (512), t. 7 (8) k. 3v (Katarzyna z Jawora), k. 12, 19 (Katarzyna z Jawora), k. 69v, 145v, 149, 184, 225, t. 9 k. 367v (Katarzyna z Jawora), t. 3 (10) k. 52–2v, 53v, 54–6, 57–7v, 58v, 180, t. 8 (11) k. 26, 28, t. 4 (12) k. 84–4v, 87, 90–90v, 112, 135, 190v, 194v, 196–7, 271–1v, 305; Arch. Archidiec. w L.: Acta Consistorii Lublinensis (Acta Officialia), Rep. 60 A 2, k. 8v; Arch. Kapit. Katedralnej w Kr.: dok. perg. nr 466–470, 474; B. Czart.: dok. perg. nr 427, 436, 505; B. Jag.: rkp. 5350 s. 26; B. Łopacińskiego w L.: dok. perg. nr 42; IH PAN w Kr., Pracownia Słown. Hist.-Geogr. Mpol. w Średniowieczu: Kartoteka. Mater. do t. 5 Kod. Mpol. (D–2, E–7, F–8, 11, G–34); Muz. Narod. w Kr.: sygn. 533/19, Teki Naruszewicza, t. 18 s. 159.

Renata Trawka

 

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

dzieci - 5 (w tym 2 synów), wojna trzynastoletnia z Krzyżakami 1454-1466, podejmowanie króla, sejmy XV w., ojciec - Kasztelan Zawichojski, ojciec - Kasztelan Lubelski, rozgraniczanie dóbr, ojciec - urzędnik ziemski sandomierski, matka - Lanckorońska, ojciec - Starosta Generalny Wielkopolski, ród Odrowążów, herb rodu Odrowążów, walki z Krzyżakami, marszałkostwo nadworne koronne, rycerstwo pasowane, sejm 1453, piotrkowski, świadkowanie na dokumentach królewskich, towarzyszenie królowi w podróżach, posiadanie młynów, zięć - Wojewoda Krakowski, dobra w Woj. Krakowskim, procesy o naganę szlachectwa, zięć - Kasztelan Sądecki, starostwo grudziądzkie (Woj. Chełmińskie / Pomorskie), królewszczyzny w Woj. Chełmińskim, żona - Oleśnicka, starostwo lubelskie, dobra w Woj. Lubelskim, starostwo olsztyńskie (Woj. Krakowskie), zjazd parczewski 1451, zjazd parczewski 1453, działy spadkowe XV w., sejm 1457 listopad-grudzień, piotrkowski, królewszczyzny w Woj. Lubelskim, królewszczyzny w Woj. Krakowskim, brat - starosta w Woj. Ruskim, brat - Podkanclerzy Koronny, brat - starosta w Woj. Lubelskim, zięć - Wojewoda Sandomierski, zięć - starosta w Woj. Sandomierskim, zamek w Lublinie, towarzyszenie królowi w objazdach, zięć - starosta w Woj. Ruskim, brat - starosta w Woj. Sandomierskim, zięć - Marszałek Wielki Koronny, brat - urzędnik ziemski sandomierski, królewszczyzny w Ziemi Chełmskiej, brat - emigrant, zamek w Oświęcimiu, brat - urzędnik ziemski lubelski, brat - starosta w Woj. Krakowskim, zięć - Wojewoda Ruski, syn - kanonik sandomierski, syn - starosta w Woj. Lubelskim, urzędy ziemskie sandomierskie, zięć - Kasztelan Sandomierski, zięć - Tęczyński, spory szlachty z mieszczanami, ojciec - starosta w Woj. Inowrocławskim, ojciec - starosta w Woj. Sandomierskim, urzędy ziemskie lubelskie, brat - jeniec u Turków, ojciec - Kasztelan Wiślicki, sejm 1447, piotrkowski, sejm 1458, piotrkowski, zięć - Kasztelan Biecki, rozejm w Prabutach 1458, zięć - Kasztelan Wiślicki, zięć - Pilecki, teść - dworzanin królewski, brat - kanonik kruszwicki, królewszczyzny w Woj. Inowrocławskim, korespondencja z Wielkim Mistrzem krzyżackim, dowodzenie zaciężnymi, przysięga na wierność królowi Polski, rodzina Dembińskich (z Dębna) h. Odrowąż, rodzina Szczekockich (ze Szczekocin) h. Odrowąż, brat - notariusz królewski, brat - konfederat Melsztyńskiego, starostwo bobrownickie (Woj. Inowrocławskie), wyprawa nowogrodzka Witolda 1428, pertraktacje ze Ślązakami, konfederacja nowokorczyńska Oleśnickiego 1438, rana w boju (do 1500), walki z książętami dzielnicowymi, zięć - Rytwiański, zięć - Kasztelan Małogoski, zięć - Kasztelan Wojnicki
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Chmura tagów

 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.