Sumińska (z Sumina Sumińskich von Gaschin, von Sumin-Sumińska Gaschin, von Gaschin, de Gaschin-Rosenberg) Franciszka Nimfa (Fanny Nymphe) (1817–1879), pianistka, kompozytorka, filantropka.
Ur. w Toruniu. Podawany w słownikach muzycznych rok ur. 1818 jest błędny. Była wnuczką Piotra (zob.), córką Jana Stanisława (zob.) i Julii Józefy z Dąmbskich.
Utalentowana artystycznie, od dzieciństwa uczyła się S. muzyki i tańca. Lekcje gry na fortepianie pobierała u Ferenca Liszta, Sigismunda Thalberga i Adolfa von Henselta. W r. 1836 poślubiła barona Amanda Leopolda von Gaschin, od r. 1842 właściciela Makowa (Mackau) oraz Krawarza Polskiego (Polnisch Krawarn, obecnie Krowiarki) w pow. raciborskim na Śląsku, który później stał się ich rezydencją. Komponowała utwory w stylu chopinowskim; zachowało się ich ok. 30, ogłoszonych w większości w wydawnictwach niemieckich «Bothe & Bock», «Leuckart i Heinrichshofen». Były to mazurki (Mazurek A-dur op. 10, Souvenir de Lazienki op. 19), polki (Les Silesiennes: Wanda op. 14 nr 1, Pamela op. 14 nr 2, Emilie op. 18, Steeple-Chase op. 21), walce (Schmetterlinge op. 23, Papelitos, op. 24), poematy (Charme brisé. Poème harmonique op. 9, Bourrasque musicale op. 11), marsze (Hohenzollernmarsch, op. 25) oraz cieszący się popularnością romans Ręverie. Romance sans paroles (1844).
Dn. 21 III 1864 została S. damą Honoru i Dewocji w Związku Śląskim Zakonu Maltańskiego, a w r. 1871 damą Zakonu Krzyżackiego (pod imionami Franciszka Romana); działała charytatywnie jako protektorka «dobrowolnej służby zdrowia» tego zakonu. W Kietrzu (Katscher), majątku Gaschinów, wspierała organizację paramilitarną «Militärverein Katscher». Była bibliofilką, kolekcjonowała zwłaszcza herbarze. Po śmierci syna popadła w depresję. Zmarła w wyniku choroby serca 16 VII 1879 w Krawarzu Polskim, pochowana została w kościele paraf. w Makowie; w r. 1888 trumnę przeniesiono do mauzoleum rodziny Gaschin przy pałacu w Krawarzu Polskim. Była odznaczona bawarskim Orderem Św. Teresy (1855) i austriackim Orderem Krzyża Gwiaździstego (1865).
W małżeństwie z baronem Amandem Leopoldem von Gaschin von und zu Rosenberg (1815–1866) miała S. dwie córki i syna. Wanda Malwina (1837–1908), żona (od 15 V 1856) Hugona II Henckel von Donnersmarck (1832–1908), była damą Orderu Krzyża Gwiaździstego, działaczką charytatywną na Śląsku, fundatorką kościoła p. wezw. Świętego Krzyża w Siemianowicach (jej imieniem nazwano główną ulicę w tym mieście); od r. 1877 zarządzała dobrami Maków, Krawarz Polski i Kietrz. Pamela Ernestyna (1839–1913) była upośledzona umysłowo, spędziła życie w zakładzie zamkniętym w Obornikach Śląskich i tam zmarła. Mikołaj (Niclas) Melchior (1852–1877), królewski pruski podporucznik kirasjerów, przewlekle chory na serce zmarł na kuracji w Wiedniu.
Cohen A. I., International Encyclopedia of Women Composers, New York–London 1987 I; Ebel O., Women composers, a biographical handbook of woman’s work in music, New York 1902; Fétis F. J., Biographie universelle des musiciens et bibliographie générale de la musique, Paris 1878 III; Janeczek S., Siemianowicki słownik biograficzny. Suplement do monografii: od Sancowic do Siemianowic, Kat. 1996 (dot. Wandy Malwiny Donnersmarck, reprod. jej portretu); Kossmaly C., Herzel C. H., Schlesisches Tonkünstler-Lexikon, Hildesheim 1982; – Baranowski J. i in., Zakon maltański w Polsce, W. 2000 s. 235; Bończyk N., Góra Chełmska, Kat. 1938 s. 118–19; Domański C. W., Michał Hieronim hr. Leszczyc-Sumiński. Psychobiografia polskiego przyrodnika i miłośnika sztuki z XIX wieku, W. 1995 (mszp.); Gröger T., Immortellen. Dem Andenken des Reichsgrafen Niclas von Gaschin und dessen Mutter Fanny von Gaschin, Głubczyce 1895; Mücke E., Erinnerungen an die Gräfin Wanda von Gaschin, „Aus dem Chelmer Lande” 1927 nr 2/3; tenże, Der Vermögensverfall der Grafen von Gaschin, tamże 1925 nr 3; Newerla P., Wawoczny G., Zamki i pałace dorzecza Górnej Odry, Racibórz 2007 s. 32–5; – Dunin-Borkowski J. S., Panie polskie przy dworze rakuskim, Lw. 1891 s. 193; Rang-Liste und Personal-Status des Deutschen Ritterordens, Wien 1873–80; – Nekrologi: „Neue Preußische Zeitung” 1897 nr 165, „Reichsbote” 1879 nr 166; – Mater. w posiadaniu autora: Michał Hieronim Leszczyc-Sumiński i Sumińscy (mater. z l. 1979–2008, koresp., kopie akt metrykalnych, artykułów, wypisy i in.).
Cezary W. Domański